စကားေျပာ ေနာက္က်ေသာ ကေလးမ်ား အတြက္ အေထာက္ အကူျပဳ နည္းလမ္းမ်ား.။
မ်က္လုံးျခင္းဆုံႏိုင္မႈ( eye- contact)
လူ တစ္ေယာက္နဲ႕ တစ္ေယာက္ ဆက္ဆံ ရာမွာ မ်က္လုံးခ်င္း ဆုံၿပီးေျပာဆို ဆက္ဆံနိုင္မႈ
လူမႈ ဆက္ဆံေရးမွာ eye- contact က အေရးႀကီး တဲ့ အတြက္ eye-contact အားနည္းရင္ လူလူခ်င္း ဆက္ဆံေရးမွာ အားနည္း နိုင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကေလးေတြဟာ သူတို႕ မ်က္ႏွာေလးေတြ ငုံ႕ထားတာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ သူတို႕စိတ္ဝင္စားတာေလးေတြ လုပ္ေန တာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေနတတ္ၾကေတာ့ eye- contact နည္းတတ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ လူႀကီးေတြလည္း eye- contact နည္းတာ ၊အခက္အခဲ ရွိတာ ေတြ႕ဖူးပါတယ္။ စကားေျပာရင္ မ်က္လုံးခ်င္းဆုံၾကည့္နိုင္
⭐️ စကားေျပာ ေနာက္က်ေသာ ကေလးမ်ားမွာ eye- contact အားနည္းတာကို ပိုၿပီး ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။သူတို႕ေလးေတြ
✅သူတို႕ၾကည့္ေလ သူတို႕ သင္ယူေလပါပဲ။ ( The more they look the more they learn)
**************************
ကြ်န္မတို႕ရဲ႕ ကေလးေတြ ဘယ္ေလာက္ၾကည့္လဲ ၊ ဘယ္ေလာက္သင္ယူသလဲ ၊ နားလည္သလဲ၊ ျမင္လိုက္တာကို ဘယ္လို ဆင့္ပြားသေဘာေပါက္လဲ စတာေတြကိုလည္း ထည့္ စဥ္းစားရမွာပါ။မ်က္လုံးခ်င္
ကေလးေတြရဲ႕ အာ႐ုံစူးစိုက္ႏိုင္မႈ ၾကာခ်ိန္(attention span) ကိုလည္း တိုးေစပါတယ္။ ကေလးက မ်က္လုံးျခင္းဆုံၾကည့္လာမယ္
နည္းလမ္း
*********
၁- eye- contact ကို တိုက္႐ိုက္ေတာင္းဆိုပါ။
**************************
မိမိ ကို ကေလးက ၾကည့္ဖို႕ ေတာင္းဆိုပါ။ ကစားရင္းပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ကေလးက တစ္ခုခု ေတာင္းလို႕ ေပးရင္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ စာအုပ္တူတူ ဖတ္ရင္းပဲျဖစ္ျဖစ
ဥပမာ- တူတူကစားရင္း ကေလးကို ” သမီး / သားေလး မ်က္လုံးေလးက လွလိုက္တာ၊ ေမေမ့ကို ၾကည့္ရင္ေမေမ ကေပ်ာ္တာေပါ့၊ ထပ္ၾကည့္ပါဦး”
– အ႐ုပ္ကို မေပးခင္ “သား ေမေမကို ၾကည့္၊ ေဟာ .. ဟုတ္ၿပီ… သားက ဒီကားေလးႀကိဳက္တာလား… အနီေလးေနာ္” ( ကား, အနီေရာင္ , ႀကိဳက္ .. စတဲ့ စကားလုံးေတြကို သူၾကည့္တဲ့ အခ်ိန္မွာမွ ျဖည္းျဖည္းေျပာၿပီး သင္ေပးလိုက္တာပါ)
– ကေလးက ေရဘူးကို လက္ညိႈးထိုးၿပီး ေတာင္းတယ္ဆိုပါစို႕ ….” သမီးေလးက ေမေမကို ၾကည့္ပါဦး….” ၾကည့္ၿပီဆိုမွ ” ဒါလိုခ်င္တာလာ.. ေရ..ဘူး” ကေလးက ဆက္ၾကည့္ေနမယ္ဆိုရင္..လည္ပင
⭐️ဒီေနရာမွာ ကေလးၾကည့္လာၿပီဆိုမွ ေရဆာလားကို ေမးတယ္…သူၾကည့္လာတာကို ေမေမက ျပံဳးၿပီး ေက်နပ္ပုံျပရင္း ေရဆာ ဆိုတာနဲ႕ ေရေသာက္ ဆိုတာကို ထပ္ သင္ေပးနိုင္ပါတယ္။ ကေလးကို စကားေျပာရာမွာ မျမန္ေစဖို႕လည္း အေရးႀကီးပါတယ္။
၂- သြယ္ဝိုက္ၿပီး eye- contact ကို ေတာင္းဆိုပါ။
**************************
ကေလးရဲ႕ အၾကည့္ကို သြယ္ဝိုက္ၿပီးေတာင္းဆိုပါ ။ ကေလးက မိမိကို မၾကည့္ဘဲ သူလိုခ်င္တဲ့ ကစားစရာကို သာလက္ညႈိးထိုးေနတယ္ဆိုပါေတာ
” သမီး ဘယ္သူ႕ကို ေတာင္းေနတာလဲ… ေမေမ မသိဘူး… ေမေမ့ကို ေတာင္းတာလား” ဆိုၿပီး မိမိရဲ႕ မ်က္လုံးကို ၾကည့္ဖို႕ ၫႊန္ျပေပးပါ။ #နီတိုးေလးေမေမ
၃- eye- contact အတြက္ ေနရမယ့္ အေနအထား
**************************
⭐️ကေလးကို မ်က္လုံးျခင္းဆုံၾကည့္ေအာင္
စကားေျပာတဲ့အခါ ကေလးက ထိုင္ေနရင္ ကေလးနဲ႕ အတူ ထိုင္ၿပီး ေျပာတာမ်ိဳး၊ ကေလးက လိုခ်င္တာကို ေတာင္းရင္လည္း မေပးခင္ eye -contact ကို ရေအာင္ ေတာင္းဆိုရမွာျဖစ္ေပမယ့္ ကေလးက ၾကည့္ရလြယ္မယ့္ အေနအထားကို ကိုယ္က ယူထားတာမ်ိဳး လုပ္ရမွာပါ။
⭐️” သားေလးၾကည့္တာ ေမေမ ႀကိဳက္တယ္” လို႕ေျပာေပမယ့္ ကေလးက ေမာ့ၾကည့္ယူရမယ့္ မတ္တပ္အေနအထားဆို ကေလးက မၾကည့္ခ်င္ပါဘူး။ သူ႕အတြက္ အခက္အခဲ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။နဂိုထဲက မ်က္လုံးျခင္းဆုံမႈ အားနည္းတဲ့ ကေလးဆိုရင္ ပိုဆိုးပါတယ္။ ေမေမက ၾကည့္ပါေျပာေပမယ့္ သူ႕အတြက္ ခက္ေနတဲ့အျပင္ ေမေမက မတ္တပ္ႀကီးရပ္ ၊ ဒါမွမဟုတ္ အေနာက္ဘက္ ၊ ေဘးဘက္မွာဆို ကေလးက မၾကည့္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ကေလးၾကည့္ ရလြယ္မယ့္ အေနအထားမွာ မိမိတို႕က ေနရမွာပါ။ မ်က္လုံးျခင္းဆုံ ၾကည့္ ခ်င္လာေအာင္ encourageလုပ္ရမွာပါ။ အားေပးရမွာပါ။
၄- ကေလးကိုေပးမယ့္ အရာကို မိမိတို႕ရဲ႕ မ်က္လုံးနားမွာ ထားေပးပါ။
**************************
ကေလးက ေတာင္းဆိုလာတဲ့ အရာမွန္သမွ်ကို မိမိ ရဲ႕ မ်က္လုံးနားမွာ ထားၿပီးမွေပးပါ။ စားစရာ၊ႏို႕၊အ႐ုပ္၊ေဘာလုံး၊
ကေလးက မုန္႕ကို အာ႐ုံစိုက္ၿပီး ေမေမ့ကို မၾကည့္ဘဲမုန္႕ကိုပဲ ၾကည့္ေနေပမယ့္ ျပံဳးၿပီး အမူအယာေလးနဲ႕ ေျပာေနတဲ့ ေမေမ႕ရဲ႕ မ်က္ႏွာ(သို႕)မ်က္လုံး ၾကည့္လာဖို႕ရာ ဒီအေနအထားက ပိုၿပီး ျဖစ္ႏိုင္ေခ်မ်ားေစပါတယ္။ သူ႕အတြက္ လြယ္သြားၿပီေလ။ တခါမၾကည့္ ႏွစ္ခါ မၾကည့္ေပမယ့္ ျပဳလုပ္ဖန္မ်ားလာရင္ ၾကည့္လာမွာပါ။
” ေရာ့ …ဒီမွာ သားေဘာလုံး” …” ႏို႕ဘယ္သူစို႕မွာလဲ” စသျဖင့္ ေျပာႏိုင္သလို ဘာမွမေျပာဘဲ ျပံဳးျပၿပီး ပစၥည္းကို မ်က္လုံးနဲ႕ တစ္တန္းထဲထားေပးၿပီး ကိုင္ထားရင္ ကေလးက စိတ္ဝင္စားၿပီး ေမေမတို႕ကို ၾကည့္လာမွာပါ။
၅- ကေလးက မ်က္လုံးျခင္းဆုံၾကည့္လာရင္
**************************
အစပိုင္းမွာ ရယ္စရာေကာင္းတယ္လို႕ ထင္စရာရွိေပမယ့္ ကေလးက ၾကည့္လာတဲ့ အခ်ိန္တိုင္းမွာ ဝမ္းသာေပးပါ။ ေအာင္ပြဲခံေပးပါ။ လက္ခုပ္လက္ဝါးတီးၿပီးေပ်ာ္ေ⭐️ ဒါဟာ တကယ့္ ကို အေျခခံက်တဲ့ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အခ်က္ပါ။ ကေလးျပဳလုပ္တဲ့ အေသးအဖြဲေလးဆိုေပမယ့္ သူျပဳလုပ္တာကို အသိအမွတ္ျပဳမယ့္သူ၊ ဝမ္းသာမယ့္သူရွိတယ္ဆိုတာ ကေလးကို ျပတာျဖစ္ပါတယ္။
မိဘ(သို႕ မဟုတ္)ကေလးနဲ႕ အနီးကပ္အေနမ်ားတဲ့ သူက ကေလးက မ်က္လုံျခင္းဆုံၿပီး ၾကည့္ လာတဲ့ အႀကိမ္တိုင္းအႀကိမ္တိုင္းမွ⭐️သူရဲ႕ အၾကည့္က ဘယ္ေလာက္ထိ ထိေရာက္မႈရွိသလဲဆိုတာ ကေလးကို သိေစပါ။ ကေလးက မ်က္လုံးျခင္းဆုံတာ မ်ားလာၿပီ… Eye- contact မ်ားၿပီဆိုရင္ေတာ့ သင္သမွ် စကားေတြကို သူပိုနားလည္ၿပီး မွတ္မိဖို႕ အလားလာေကာင္းလာၿပီေပါ့….
ဒီေနရာမွာ မိမိကေလးရဲ႕ အသက္အရြယ္ နဲ႕ လိုက္တဲ့ စကားလုံး ၊နည္းလမ္းမ်ား သုံးၿပီး ဝမ္းေျမာက္ ေပ်ာ္ရႊင္ေပးဖို႕ လိုပါတယ္။ ငယ္ေသးတဲ့ ကေလး၊ အသံက်ယ္ေတြကို သိပ္ မယဥ္ပါးတဲ့ ကေလးေတြကိုေတာ့ အရမ္းေအာ္ၿပီး ဝမ္းသာမျပဖို႕ေတာ့ လိုတာေပါ့ေနာ္။
✅ အခ်ိန္ေပးပါ။
**************
တစ္ေန႕ကို ၁၅ မိနစ္ေလာက္ အခ်ိန္ေပးၿပီး ကေလးနဲ႕ 1:1 တစ္ေယာက္ခ်င္း အခ်ိန္သုံးပါ။ ဒီအခ်ိန္ဟာ ေရခ်ိဳးခ်ိန္၊ အိပ္ယာဝင္ခ်ိန္၊ စာဖတ္ျပခ်ိန္၊ ထမင္းေကြ်းခ်ိန္ ေတြလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ကေလး နဲ႕ ကစားခ်ိန္ ၊ ဒီအတိုင္းေလးပဲ သူနဲ႕ တူတူေနခ်ိန္ေတြမွာလည္း ျပဳလုပ္လို႕ရပါတယ္။ ႐ိုး႐ိုးတန္းတန္း ကစား၊ေရခ်ိဳးေနရင္းပဲ မ်က္လုံးျခင္းဆုံႏိုင္မႈ ကို အားေပးတဲ႕ activities ေတြ ထည့္လိုက္လို႕ရပါတယ္။ ဒီ ၁၅ မိနစ္ဆိုတဲ့ အခ်ိန္မွာ ကေလးက မိမိနဲ႕ ပိုၿပီး မ်က္လုံးျခင္းဆုံလာေအာင္ အားေပးၿပီး ကေလးရဲ႕ တိုးတက္လာမႈကို မွတ္သားထားလို႕ရပါတယ္။
✅မ်က္လုံးျခင္းဆုံႏိုင္မႈကို
**************************
▶️တူတူ ပုန္းတန္း ကစားတာဟာလည္း မ်က္လုံးျခင္း ဆုံႏိုင္မႈကို အားေပးပါတယ္။ ငယ္ေသးတဲ့ ကေလးေတြဆို ေစာင္ေလးပဲျဖစ္ျဖစ္ ၊ ပဝါေလးနည္းပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေမေမတို႕ရဲ႕ မ်က္ႏွာကို ကြယ္ထားမယ္။ ဒါမွ မဟုတ္ ကေလးရဲ႕ မ်က္ႏွာကို ကြယ္ထားၿပီး ပဝါကို ျဖည္းျဖည္းခ်င္း ဆြဲခ်တာပဲျဖစ္ျဖစ္ ၊ ပဝါေနာက္က ထြက္ ဟန္ျပဳတာပဲျဖစ္ျဖစ္ အခ်ိန္ဆြဲထားၿပီး ကေလးက မိမိကို စိတ္ဝင္စားေအာင္ အသံေနထားေလးလုပ္ၿပီး ” တူ…………….ဝါး” ဆိုၿပီးေဆာ့ေပးႏိုင္ပါတယ္။ အဂၤလိပ္လိုဆို peek-ka -boo ေပါ့ ။ ” peek- ka … Peek… Ka …….boo ” ဆိုၿပီးအသံရွည္ ဆြဲၿပီးမွ boo ရပါမယ္။ eye- contact အားနည္းတဲ့ ကေလးေတြ အတြက္ ႐ိုး႐ိုးေလးနဲ႕ ေပ်ာ္စရာေကာင္းပါတယ္။
▶️ ေမေမတို႕ လက္ညႈိးလက္မ ကို ဝိုင္းၿပီးပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ၊ တစ္ရႈးထဲ က ကတၳဴလိပ္ေလးနဲ႕ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ၊ စကၠဴ ျဖဴ ကိုပဲ လိပ္ကိုင္ၿပီးပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ျပဳလုပ္ၿပီး ေမေမ (သို႕)ကေလးနဲ႕ ေနသူက ” ေဟာ….ျမင္ရတယ္ေနာ္ …ဒီထဲကေန ျမင္ရတယ္….” ဆိုၿပီး ကေလးစိတ္ဝင္စားမယ့္ ေလသံေလးနဲ႕ ေျပာေပးၿပီး မွန္ေျပာင္းလို ၾကည့္ ၿပီး ကစားလို႕ ရပါတယ္။ ကေလးက စိတ္ဝင္စားၿပီး တဖက္က ေခ်ာင္းၾကည့္တာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ၊ သူလက္ကေလး လိုက္ ဝိုင္းၿပီး ၾကည့္ တာပဲ ျဖစ္ ျပဳလုပ္ ရင္ေတာ့ ေမေမတို႕ ကေလးရဲ႕ eye- contact ရၿပီေပါ့။ ကေလးက စိတ္ဝင္စားၿပီး ကစားလာရင္ ေတာ့ ကစားနည္းကို ဆက္ၿပီး ကစားလို႕ရပါၿပီ။ ကေလးက တစ္ခ်က္ပဲၾကည့္ၿပီး လွည့္ သြားရင္ လည္း စိတ္မညစ္ပဲ သူစိတ္ဝင္စားမယ့္ အေၾကာင္းအရာ ေလသံမ်ိဳးေလးနဲ႕ ကေလးစိတ္ဝင္စားေအာင္ ဆြဲေဆာင္လို႕ရပါေသးတယ္။ တခါမရရင္ ေနာက္တခါ ကေလးက ၾကည့္မွာပါ။
▶️ကလိထိုးတမ္း ကစားတာ ၊ ေျပးတမ္းလိုက္တမ္းကစားတာကလည
ဆပ္ျပာ ပူေဖာင္းမႈတ္ျခင္းကလည္း ကေလးရဲ႕ စိတ္ဝင္စားမႈကို ရေစပါတယ္။ ကေလးက မိမိကိုယ္ ၾကည့္လာၿပီ ဆိုရင္လည္း ေပ်ာ္ေပးဖို႕ မေမ့ပါနဲ႕ေနာ္။ ဆပ္ျပာပူေဖာင္းမႈတ္တာဟာ ခံတြင္းက ႂကြက္သားမ်ားကို လည္းသန္မာေအာင္ အားေပးပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ ကစားသင့္ပါတယ္။
▶️ကတၳဴ စာရြက္ ( သို႕) ႐ိုး႐ိုးစာရြက္မွာ မ်က္ႏွာ ဝင္ဆန္႕ေအာင္ အေပါက္ေဖာက္ၿပီး အေပါက္ရဲ႕ ပတ္ပတ္လည္မွာ ဆံပင္၊ ဦးထုပ္ စတာေတြ ဆြဲၿပီး ေမေမ တို႕က မ်က္ႏွာေလး သြင္းၿပီး ဆြဲထားတဲ့ ဇာတ္ေကာင္အတိုင္း ကေလးကို စကားေျပာ၊ ပုံျပင္ေျပာလို႕ ရပါတယ္။ ထူးဆန္းၿပီးအဝိုင္းေလးက ထြက္ေနတဲ့ ေမေမတို႕ရဲ႕ မ်က္ႏွာေၾကာင့္ ကေလး က စိတ္ဝင္စားၿပီး ၾကည့္ လာႏိုင္ပါတယ္။ ကေလးရဲ႕ စိတ္ဝင္စားမႈကို ရၿပီဆိုရင္ေတာ့ ေမေမ တို႕ ကတၳဴဝိုင္းေလးက ေနၿပီး ကေလးတို႕နဲ႕ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရြႊင္ရႊင္ ေဆာ့လို႕ရၿပီေပါ႕။ #နီတိုးေလးေမေမ
ဥပမာ – ေမေမ က စကၠဴ အဝိုင္းေလးရဲ႕ အေပၚမွာ သူနာျပဳ ဦးထုပ္ေလး ဆြဲထားတယ္ဆိုပါေတာ့ ။” မဂၤလာပါ။ ကြ်န္မ က သူနာျပဳ ဆရာမ ေဝေဝ ပါ။ လူနာေတြကို ျပဳစုပါတယ္ ။ ကြ်န္မက ေဆးခန္းလာတဲ့ လူနာေတြကို ေသြးလည္းတိုင္းေပးတယ္။ ေဆးလည္း ထိုးေပးပါတယ္… ဪ ဒီက အကို ႀကီးက ဘာမ်ားျဖစ္လို႕ပါလဲ ?” စသျဖင့္ ကိုယ့္ကေလး စိတ္ဝင္စားမယ့္ အေၾကာင္းေလး ေရြးေျပာၿပီး ကစားႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုပဲ ဇာတ္႐ုပ္ အမ်ိဳးမ်ိဳးလုပ္လို႕ရပါတယ္။
▶️လက္ေခ်ာင္းေလးေတြ ထိုးၿပီး ကစားလို႕ရတဲ့ finger puppets ႐ုပ္ေလးေတြနဲ႕ ကစားတာဟာ ကေလးေတြရဲ႕ စိတ္ဝင္စားမႈကို ရႏိုင္ၿပီး eye- contact ေတြ တပုံ တပင္ရႏိုင္တဲ့ ကစားနည္းပါပဲ။
▶️ ေမေမတို႕က ဦးထုပ္ဆန္းဆန္းေတြ၊အႀကီးႀက
အခု ကစားနည္းေတြရဲ႕ အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္က မ်က္လုံးဆုံႏိုင္မႈ အဓိက ျဖစ္လို႕ ကေလးက ေပ်ာ္ၿပီးစိတ္ဝင္စားၿပီး ၾကည့္ဖို႕ အဓိကပါ။ ကစားနည္းရဲ႕ အမွားအမွန္က အဓိက မက်လို႕ ကိုယ္စိတ္ႀကိဳက္ ခ်ဲ႕ၿပီး ကစားလို႕ ရပါတယ္။
⭐️⭐️⭐️ကေလးနဲ႕ ၁:၁ တစ္ေယာက္ခ်င္း ကစားမယ့္ အခ်ိန္မွာ ဖုန္း၊ တီဗီ စတဲ့ electronic ပစၥည္း ၊ ဘတၳရီနဲ႕ ကစားရတဲ့ ကစားစရာေတြကို သိမ္းထားဖို႕ လိုပါမယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ပိတ္ထားရပါမယ္။ဒါမွ ကေလးရဲ႕ အာ႐ုံ မပ်ံ႕ပဲ စိတ္ဝင္စားမႈ အျပည့္ ရမွာပါ။ ဒီကစားစရာေတြဟာ ကေလးရဲ႕ ဦးေနွာက္ဖြံ႕ၿဖိဳးဖို႕ကို လူလူခ်င္း ကစားနည္းေတြေလာက္ မေစ့ေဆာ္နိုင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈေနာက္က်ေသာ ကေလးမ်ားကို electronic ကစားစရာမ်ား ေပးမကစားသင့္ပါဘူး။ လူလူခ်င္းကစားတာ၊ရိုးရိုး အရုပ္ေတြနဲ႕ စိတ္ကူးယဥ္ ကစားတာမ်ိဳးေတြက ကေလးရဲ႕ ဦးေနွာက္ကို ပို ဖြံၿဖိဳးေစနိုင္ပါတယ္။
Source : ေမတၱာျဖင့္
ယုငယ္(နီတိုးေလးေမေမ)
၁၈ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၀၁၆
Photo; Internet
