ကာကြယ္ေဆးအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ (Vaccine) ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ကေလးမ်ားအား အခမဲ့ တိုက္ေကၽြး/ ထုိးေပးေနေသာ ကာကြယ္ေဆးမ်ား

#ေမြးျပီးျပီးခ်င္း
ကာကြယ္ေဆး >>> ဘီစီဂ်ီ
ကာကြယ္ေပးသည့္ေရာဂါ >>>ကေလးတီဘီေရာဂါ (ဦးေႏွာက္တီဘီ)

#ပထမအၾကိမ္(၂ လ)
ကာကြယ္ေဆး >>> ငါးမ်ိဳးစပ္ကာကြယ္ေဆး – ၁/ ပိုလီယိုအစက္ခ်ေဆး – ၁
ကာကြယ္ေပးသည့္ေရာဂါ >>> ဆံုဆို႔နာ၊ ၾကက္ညွာေခ်ာင္းဆိုး၊ ေမးခိုင္၊ အသည္းေရာင္အသား၀ါ (ဘီ)၊ ဦးေႏွာက္အေျမွးေရာင္ေရာဂါ။ ပိုလီယိုအေၾကာေသေရာဂါ။

#ဒုတိယအၾကိမ္(၄ လ)
ကာကြယ္ေဆး >>> ငါးမ်ိဳးစပ္ကာကြယ္ေဆး – ၂/ ပိုလီယိုအစက္ခ်ေဆး – ၂
ကာကြယ္ေပးသည့္ေရာဂါ >>> ဆံုဆို႔နာ၊ ၾကက္ညွာေခ်ာင္းဆိုး၊ ေမးခိုင္၊ အသည္းေရာင္အသား၀ါ (ဘီ)၊ ဦးေႏွာက္အေျမွးေရာင္ေရာဂါ။ ပိုလီယိုအေၾကာေသေရာဂါ။

#တတိယအၾကိမ္(၆ လ)
ကာကြယ္ေဆး >>> ငါးမ်ိဳးစပ္ကာကြယ္ေဆး – ၃/ ပိုလီယိုအစက္ခ်ေဆး – ၃
ကာကြယ္ေပးသည့္ေရာဂါ >>> ဆံုဆို႔နာ၊ ၾကက္ညွာေခ်ာင္းဆိုး၊ ေမးခိုင္၊ အသည္းေရာင္အသား၀ါ (ဘီ)၊ ဦးေႏွာက္အေျမွးေရာင္ေရာဂါ။ ပိုလီယိုအေၾကာေသေရာဂါ။

#စတုတၳအၾကိမ္(၉ လ)
ကာကြယ္ေဆး >>> MMR (အမ္အမ္အာ) – ၁
ကာကြယ္ေပးသည့္ေရာဂါ >>> ၀က္သက္၊ ဂ်ိဳက္သိုး၊ ပါးက်ိပ္ေရာင္ေရာဂါ။

#ပဥၥမအၾကိမ္(၁ ႏွစ္ခြဲ)
ကာကြယ္ေဆး >>> MMR (အမ္အမ္အာ) – ၂
ကာကြယ္ေပးသည့္ေရာဂါ >>> ၀က္သက္၊ ဂ်ိဳက္သိုး၊ ပါးက်ိပ္ေရာင္ေရာဂါ။

*** ကာကြယ္ေဆးမ်ားကို အၾကိမ္အေရအတြက္ ျပည့္ေအာင္ထုိးသင့္သည္။ သို႔မွသာ ရာႏႈန္းျပည့္ေရာဂါ ကာကြယ္ႏိုင္ေပသည္။

National immunization program တြင္မပါ၀င္သည့္
အျခားကာကြယ္ေဆးမ်ား

#OKAVAX
ကာကြယ္ႏိုင္သည့္ေရာဂါ >>> ေရေက်ာက္ေရာဂါ
အသက္/အၾကိမ္အေရအတြက္ >>> 2 ၾကိမ္ထိုးရမည္။ ပထမအၾကိမ္ – 12 လမွ 15 လအထိ
ဒုတိယအၾကိမ္ – 4 ႏွစ္ မွ 6 ႏွစ္အထိ။

#Havrix
ကာကြယ္ႏိုင္သည့္ေရာဂါ >>> အသည္းေရာင္အသား၀ါ A ေရာဂါ
အသက္/အၾကိမ္အေရအတြက္ >>> 2 ၾကိမ္ထိုးရမည္။ ပထမအၾကိမ္ – အသက္ 1ႏွစ္
ဒုတိယအၾကိမ္ – ပထမအလံုးထိုးၿပီး 6 လ (သို႔) 12လ အၾကာ တြင္ထိုးရမည္။

#Fluvax
ကာကြယ္ႏိုင္သည့္ေရာဂါ >>> ရာသီတုပ္ေကြးေရာဂါ
အသက္/အၾကိမ္အေရအတြက္ >>> အသက္ (၆လ) ႏွင့္အထက္မွစ၍ ထိုးႏိုင္သည္။ ႏွစ္စဥ္ တုပ္ေကြးရာသီေရာက္တိုင္း ထိုးရသည္။ 9 ႏွစ္ေအာက္ ကေလးမ်ား 2ၾကိမ္ထိုးရမည္။ ပထမအၾကိမ္ႏွင့္ ဒုတိယ အၾကိမ္ 4 ပတ္ႏွင့္အထက္ ျခားရမည္။

#Rotarix
ကာကြယ္ႏိုင္သည့္ေရာဂါ >>> Rota ဗိုင္းရပ္ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ၀မ္းပ်က္၀မ္းေလွ်ာေရာဂါ
အသက္/အၾကိမ္အေရအတြက္ >>> 2 ၾကိမ္ထိုးရမည္။ ပထမအၾကိမ္ – အသက္ 2 လ
ဒုတိယအၾကိမ္ – အသက္ 4 လ

#Men ACWY
ကာကြယ္ႏိုင္သည့္ေရာဂါ >>> ဗက္တီးရီးယားေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ဦးေႏွာက္အေျမွးေရာင္္ေရာဂါ
အသက္/အၾကိမ္အေရအတြက္ >>>2 ၾကိမ္ထိုးရမည္။ပထမအၾကိမ္ – အသက္ 11 ႏွစ္သို႔ 12 ႏွစ္။
ဒုတိယ အၾကိမ္ – အသက္ 16 ႏွစ္ အသက္ 2 လ ႏွင့္အထက္ ကေလးမ်ားတြင္ ခုခံအားက်ဆင္းေသာ ေရာဂါမ်ားရွိေနပါက၊ ေဘလံုးထုတ္ထားေသာ ကေလးမ်ား။

#PCV 13
ကာကြယ္ႏိုင္သည့္ေရာဂါ >>> ျပင္းထန္ အဆုတ္ေရာင္ေရာဂါ
အသက္/အၾကိမ္အေရအတြက္ >>> 3 ၾကိမ္ ထိုးရမည္။ အသက္ 2လ၊ 4 လ၊ 6 လတြင္ ထိုးရမည္။ Booster ကို အသက္ 12 လမွ 15 ႏွစ္ အတြင္း ထိုးရမည္။

#PPSV 23
ကာကြယ္ႏိုင္သည့္ေရာဂါ >>> ျပင္းထန္အဆုတ္ေရာင္ေရာဂါ
အသက္/အၾကိမ္အေရအတြက္ >>> အသက္ 2ႏွစ္ ႏွင့္ အထက္ ကိုယ္ခံအား မေကာင္းေသာ ကေလးမ်ား၊ ေဘလံုးထုတ္ထားေသာ ကေလးမ်ားတြင္ ထိုးႏိုင္သည္။ 2ၾကိမ္ထိုးရမည္။ ပထမအၾကိမ္ အသက္ 2 ႏွစ္၊ ဒုတိယအၾကိမ္ – ပထမအၾကိမ္ၿပီး 5 ႏွစ္ၾကာ။

ကာကြယ္ေဆး (Vaccine) ကေရာဂါကို ဘယ္လိုကာကြယ္ေပးသလဲ။
ကာကြယ္ေဆးထိုးလိုက္ျခင္းျဖင့္ ခႏၶာကိုယ္တြင္ ေရာဂါကို တိုက္ထုတ္ႏိုင္ေသာ ပဋိပစၥည္း (Antibody) မ်ားထြက္လာကာ ခႏၶာကိုယ္အတြင္းတြင္ အဆင္သင့္ရွိေနေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေရာဂါ၀င္ေရာက္လာပါက ထို Antibody မ်ားကတိုက္ထုတ္လိုက္သျဖင့္ ေရာဂါေ၀ဒနာမ်ားႏွင့္ ၎၏ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ိဳးမ်ား မခံစားရေတာ့ေပ။

ဘာေၾကာင့္ ကာကြယ္ေဆးထိုးသင့္လဲ။
ကာကြယ္ျခင္းသည္ ကုသျခင္းထက္ ပို၍ေကာင္း၏ ဟူေသာ ေဆာင္ပုဒ္ကို လူတိုင္းၾကားဖူး ၾကေပသည္။ သားသားမီးမီးေလးမ်ား၏ ေရာဂါခုခံႏိုင္အားသည္ လူၾကီးမ်ားထက္ ပို၍ နည္းသည္။ ေရာဂါပိုးမ်ားလည္း လြယ္ကူ စြာပင္ေရာက္ႏိုင္ေပသည္။ ကာကြယ္ေဆးမေပၚခင္က ဆံုစို႔၊ ေမးခိုင္၊ ၾကက္ညွာေခ်ာင္းဆိုး၊ ၀က္သက္၊ ဂ်ိဳက္သိုး စသည့္ေရာဂါမ်ားေၾကာင့္ ကေလးမ်ားစြာ၏ အသက္ဆံုးရႈံးခဲ့ရသည္။ မသန္စြမ္းျဖစ္ခဲဲ့ၾကရသည္။ ကာကြယ္ေဆး မထိုးမိျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္လာေသာေရာဂါ ေ၀ဒနာမ်ားမွာ ျပင္္းထန္လွၿပီး ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ိဳးမ်ားကလည္း ေၾကာက္မက္ဖြယ္ေကာင္းလွေပသည္။ ေျခလက္မ်ားျဖတ္ရျခင္း၊ အေၾကာေသမသန္စြမ္းျဖစ္ျခင္း၊ အၾကားအားရုံ၊ အျမင္အာရုံ ဆံုးရႈံးျခင္း၊ အတက္ေရာဂါခံစားရျခင္း၊ ဦးေႏွာက္ေသျခင္း၊ ဥာဏ္ရည္ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈေႏွးေကြးျခင္းမွသည္ အသက္ေသဆံုးသည္အထိ ဆိုး၀ါးလွေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သားသားမီးမီးေလးမ်ား က်န္းမာသန္စြမ္းစြာ ၾကီးျပင္းလာေစရန္ ကာကြယ္ေဆးထိုးသင့္ေပသည္။
ကာကြယ္ေဆးထိုးၿပီး ျဖစ္လာႏိုင္ေသာ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ား ရွိႏိုင္ပါသလား။ ဘာပါလဲရွင့္။
ဟုတ္ကဲ့ရွိပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ျပင္းထန္ေသာေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးျဖစ္ျခင္းမွာ အလြန္႔အလြန္ပင္ ရွားပါးလြန္း လွပါသည္။ ကာကြယ္ေဆးထိုးသည့္ေနရာတြင္ ပူျခင္း၊ နီျခင္း၊ အနည္းငယ္ ေဖာင္းေနျခင္း၊ ထိမိလွ်င္နာျခင္း၊ ယားယံျခင္းစသည့္ ဆိုးက်ိဳးအနည္းငယ္သာ ျဖစ္ႏိုင္သည္။ အခ်ိဳ႕ကေလးမ်ားတြင္ အဖ်ားတက္ျခင္း၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ ပ်ိဳ႕ျခင္း၊ အန္ျခင္း၊ ၀မ္းေလွ်ာျခင္း၊ ႏႈံးျခင္း၊ မအိမသာျဖစ္ေနျခင္းတို႔လည္းး ျဖစ္ႏိုင္ေပသည္။ ထိုလကၡဏာမ်ားသည္ ရက္္အနည္းငယ္ အတြင္း ေပ်ာက္ကင္းသက္သာသြားတတ္ေပသည္။ ကာကြယ္ေဆး မထိုးမိ၍ ျဖစ္လာေသာ ေရာဂါေ၀ဒနာမ်ားႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္လွ်င္္ ဘာမွ်မေျပာပေလာက္ေအာင္ ေသးငယ္လွေပသည္။
ကာကြယ္ေဆးထိုးၿပီးျဖစ္လာေသာ ေဘးထြက္လကၡဏာမ်ားကို ဘယ္လိုသက္သာ ေအာင္လုပ္ ႏိုင္လဲ။
– ကာကြယ္ေဆးထိုးထားသည့္ေနရာတြင္ရဲၿပီး ေဖာင္းေနပါက ေရခဲထုပ္ျဖင့္ (၁၀)မိနစ္ (သို႔) မိနစ္ ၂၀ ခန္႔ကပ္ထားႏိုင္သည္။
– ကိုယ္အပူခ်ိန္အနည္းငယ္တတ္လာၿပီး၊ မအိမသာျဖစ္ေနပါက Paracetamal အရည္ တိုက္ေကၽြးျခင္း တို႔ျပဳလုပ္ႏိုင္ေပသည္။
ဘယ္လိုအေျခအေနမ်ိဳးတြင္ ကာကြယ္ေဆးမထိုးသင့္လဲ။
– ျပင္းထန္စြာ ေနမေကာင္းျဖစ္ေနေသာကေလးမ်ား၊ အျပင္းဖ်ားေနေသာ အခ်ိန္မ်ားတြင္ မထိုုးသင့္ေပ။ ျပန္လည္နလန္ထူေနေကာင္းလာပါက ကာကြယ္ေဆးျပန္ထိုး ႏိုင္ေပ သည္။
– ပထမအၾကိမ္ထိုးၿပီးကာကြယ္ေဆးကို ဓါတ္မတည့္ေသာ ကေလးမ်ား ေနာက္တစ္ၾကိမ္ ထိုးသင့္၊ မသင့္ကို ဆရာ၀န္ႏွင့္ ျပန္လည္တိုင္ပင္သင့္ေပသည္။
သားသားမီးမီးအားလံုးက်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္ေသာ ဘ၀ကိုပိုင္ဆိုင္ပါေစ။

JMO
Dr.Khin Soe (May)