HFMD( hand foot mouth disease )
ရန္ကုန္မွာ HFMD( hand foot mouth disease ) ျဖစ္ေနၾကတယ္လို႕ ဖတ္လိုက္ရပါတယ္။ နီတိုးေမေမက newsfeed ေတြ အရမ္းမၾကည့္ျဖစ္ေတာ့ ေသခ်ာေတာ့ မသိပါဘူး။ HFMD အေၾကာင္းေလး ျမန္မာျပည္က ေဖေဖ ေမေမ ေတြ သိရေအာင္ သတိထားရေအာင္ မွတ္သားမိသေလာက္ ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။
စကာၤပူမွာေတာ့ hfmd က မျဖစ္ဖူးတဲ့ ကေလး မရွိသေလာက္ပါပဲ။ child care, kindergarten , school , playground ေတြကေန ကူးၾကတယ္။ သူက တစ္ယာက္ ျဖစ္ၿပီးရင္ ကူးေတာ့တာပါပဲ။
ခႏၶာကိုယ္က ေခြ်း၊ တံေတြး၊ နွပ္ေခ်း၊အနာက အရည္ေတြကေန ကူးတယ္။အခန္းထဲမွာ တစ္ယာက္ ျဖစ္ရင္ အနည္းဆုံး ၅ ေယာက္ေလာက္က လိုက္ျဖစ္ၾကတာ။ဒီမွာ Hfmd ျဖစ္ရင္ ေက်ာင္းလုံးဝ ေပးမလာပါဘူး။ တစ္ပတ္တိတိ အိမ္မွာေနရတယ္။ ျဖစ္နိုင္ရင္ ကေလးကို ဘယ္မွ ေခၚမသြားေစဘူး။ ေရာဂါပုိး ပ်ံ႕မွာစိုးလို႕… ။ တစ္ပတ္ၿပီးရင္လည္း ဆရာဝန္ဆီက ေပ်ာက္ပါၿပီ ဆိုတဲ့ ေဆးလက္မွတ္ရမွ ေက်ာင္းက ျပန္တက္ခြင့္ေပးပါတယ္။ အဲ့ေလာက္ကို ေၾကာက္ၾကတာပါ။
Hfmd ေရာဂါပိုးေကာင္ဟာ ႀကီးႀကီးလာလို႕ ျဖစ္ဖူးၿပီးသား၊ဒီပိုးကို နိုင္ၿပီးသား၊ immune ျဖစ္ၿပီးသား ကေလးလည္း ျပန္ျဖစ္နိုင္ပါတယ္။ သူက ကာကြယ္ေဆးလည္း မရွိပါဘူး။ ျဖစ္ရင္ ကေလးကို အဖ်ားက်၊ အနာေပ်ာက္ေအာင္ပဲ ေစာင့္ၾကည့္ ဂရုစိုက္ရတာပါ။
hfmd က ျဖစ္ရင္ အဖ်ားႀကီးမယ္။ ပါးစပ္ထဲ မွာ အရည္ၾကည္ဖုေလးေတြ ေပါက္မယ္။ ေျခလက္ေတြမွာ အရည္ၾကည္ဖုေလးေတြ ေပါက္မယ္။ ဒီအတိုင္းၾကည့္ရင္ ဒီေလာက္ေလးပဲလို႕ ထင္ရေပမယ့္ သူက တကယ္ေတာ့ စိုးရိမ္စရာႀကီး…
ပါးစပ္ထဲ အရည္ၾကည္ဖု ေပါက္ေတာ့ ကေလးေတြဟာ အစာစားဖို႕၊အရည္ေသာက္ဖို႕ ျငင္းဆန္ၾကပါမယ္။ သူတို႕ သိပ္နာေနတဲ့ အတြက္ သူတို႔ၿမိဳခ်လို႕ မရဘူးေလ။ အရည္ မဝင္တဲ့အတြက္
🌟 ေရဓါတ္ခမ္းေျခာက္ပါမယ္။ dehydration ျဖစ္ပါမယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ အဖ်ားလည္း တက္လာမယ္ဆိုရင္ ပိုဆိုးပါမယ္။ ဒီလို အစားမစားနိုင္၊အရည္ မေသာက္နိုင္ဘဲ အဖ်ားႀကီးတာဟာ အသက္အႏၱရာယ္ ကိုပါ ထိခိုက္နိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ hfmd ျဖစ္ရင္ ကေလးကို ေရဓါတ္မခမ္းေျခာက္ေအာင္ အထူးဂရုစိုက္သင့္ပါတယ္။
လသားကေလးေလးေတြဆို ပို အႏၱရာယ္ ရွိတယ္။ သူတို႕က နို႕ေလး တမ်ိဳးတည္းနဲ႔ ေနရတာမို႕ hfmd ကူးစက္ခံရၿပီး နို႕မစို႕နိုင္ဘဲ ဖ်ားရင္ ပိုလို႔ဂရုစိုက္ရပါမယ္။ ကေလးငယ္ေလးေတြဟာ ကေလးႀကီး ေတြဆီက ဖက္တာ၊ နမ္းတာ၊အတူကစားတာကေန ကူးနိုု္င္တယ္ေလ။
ကူးစက္တာ ျမန္လြန္း လြယ္လြန္းတဲ့ hfmd ကို ဘယ္လို ကာကြယ္မလဲ…?
✅လက္ကို ဆပ္ျပာနဲ႔ ေသေသခ်ာခ်ာ ေဆးရပါမယ္။ တစ္ကိုယ္ရည္ သန္႕ရွင္းေရးကို ဂရုစိုက္ရပါမယ္။
✅ hfmd ျဖစ္ေနတဲ့ သူရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္က အရည္၊တံေတြး၊ ေခြ်း၊နွာရည္၊ မစင္(🌟 ျဖစ္ေနတဲ့ ကေလးကို diaper လဲေပးတာမ်ိဳး၊ ေဆးေၾကာ သုတ္သင္ေပးထားတာမ်ိဳး ျပဳလုပ္ထားတဲ့ မိခင္ရဲ႕ လက္နဲ႕ တျခား ကေလးကို ကိုင္တြယ္မိရင္ ေရာဂါကူးစက္ပါတယ္။) ေတြနဲ႕ တိုက္ရိုက္ ထိေတြ႕တာမ်ိဳး မျဖစ္ေအာင္ ေနရမယ္။
✅ ဇြန္း၊ ခရင္း၊ ပန္းကန္၊ ေရခြက္ စတာေတြ တူတူမသုံးရပါဘူး။
✅ အရုပ္၊ စာအုပ္၊ အဝတ္အစား၊ ပန္းကန္ခြက္ စတာေတြကို ခြဲသုံးရပါမယ္။
✅ hfmd ျဖစ္ေနတဲ့ ကေလးနဲ႕ ဖက္တာ၊ နမ္းတာ စတဲ့ တိုက္ရိုက္ ထိေတြ႕မႈေတြ မလုပ္ရပါဘူး။
✅ hfmd ျဖစ္တဲ့ ကေလးကိုင္တြယ္ သုံးစြဲ သြားတဲ့ ကစားစရာ၊ အသုံးအေဆာင္ ပစၥည္းေတြကို သန္႕ရွင္းၿပီး ပိုးသတ္ရပါမယ္။
ကိုယ့္ကေလးမွာ ျဖစ္လာရင္လည္း တျခားကေလးေတြကို မကူးရေအာင္ မိဘေတြက လိုက္နာသင့္တယ္။ လူထူထပ္တဲ့ဆီမသြားေစတာ၊ ေက်ာင္းမသြားေစတာ၊ ကစားကြင္း မသြားေစတာမ်ိဳးေပါ့။ တစ္အိမ္ထဲမွာ ကေလး တစ္ေယာက္ထက္ ပိုရွိရင္လည္း တတ္နိုင္သမ်ွ ခြဲထားသင့္ပါတယ္။
ေမတၱာျဖင့္
ယုငယ္
၁၇/၁၀/၂၀၁၇
