ကေလးကို စကားေျပာသင္ရေအာင္
ကေလးတစ္ေယာက္ စကားေျပာတတ္ဖို႔ ျဖတ္သန္းရာခရီးလမ္းသည္ ရွည္လ်ားသည္။ ကေလးတစ္ဦးႏွင့္ တစ္ဦး စကားစေျပာခ်ိန္မ်ားမွာလည္း အလြန္ကြာျခားပါသည္။ စကားေျပာ အနည္းငယ္ ေနာက္က်လွ်င္ စိတ္ပူမလြန္ပါႏွင့္။ အခ်ိဳ႕ကေလးမ်ားက စကားေျပာေနာက္က်ေသာ္လည္း စေျပာသည္ႏွင့္ ႐ုတ္တရက္ အမ်ားႀကီးေျပာႏိုင္သူမ်ားရွ
ကေလး အသံေလးမ်ားႏွင့္ ကေလးစကားတတ္လာပံု အဆင့္ဆင့္ကို ေလ့လာၾကပါစို႔။
ေမြးစ- ၃ လ
ခိုးခိုးခစ္ခစ္ရယ္တတ္သည္။
သူ႔လိုအင္ေပၚမူတည္ၿပီး ငိုသံေလးမ်ားကြဲျပားသည္။
ေမေမႏွင့္ ေဖေဖ့ကို ျပံဳးျပသည္။
၄-၆ လ
ဗလံုးဗေထြး စရြတ္တတ္ၿပီ။ အထူးသျဖင့္ ပ သံ, ဘ သံ ႏွင့္ မ သံ ေလးမ်ားျပဳတတ္သည္။ ခိုးခိုးခစ္ခစ္ပို ရယ္တတ္ၿပီ။ စိတ္လႈပ္ရွားလွ်င္ မေက်နပ္လွ်င္ အသံေပးသည္။ တစ္ေယာက္ထဲ ေဆာ့လွ်င္ တဝူးဝူး တကူကူးႏွင့္ အသံထြက္တတ္သည္။
၇ လ – ၁ ႏွစ္
ခိုးခိုးခစ္ခစ္သံမ်ား ရွည္လာမည္။ ဥပမာ- တာ့တာ, ဘာဘား, အားအား, ပီပီပီပီ စေသာ အသံတို႔ပါထြက္လာမည္။
သူ႔တို႔ကို အာရံုစိုက္ေအာင္ အသံျပဳတတ္ၿပီ။ အသက္ ၉ လမွ ၁ႏွစ္ ပတ္ဝန္းက်င္တြင္ ေမေမ ေဖေဖ တစ္လံုးႏွစ္လံုးစေျပာေကာင္း
သတိႀကီးႀကီးျပဳရန္- ပထမတစ္ႏွစ္တြင္ ကေလးက စကားမေျပာေသာ္လည္း ေမေမနဲ႔ေဖေဖ ေျပာသမွ် နားေထာင္ေနပါသည္။ ဒုတိယႏွစ္တြင္ ေျပာတတ္ဖို႔ရာ စကားလံုးမ်ားကို မွတ္မိဖို႔ႀကိဳးစားေနသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကေလးကို အခ်ိန္မီ စကားေျပာေစလိုလွ်င္ ပထမတစ္ႏွစ္တြင္ ကေလးထိန္းရင္း ႐ိုးရွင္း၍ အသံုးဝင္ေသာ ေန႔စဥ္သံုး စကားေလးမ်ားကို ေျဖးေျဖးႏွင့္ ပံုမွန္ေျပာေပးပါ။
ဥပမာ- ေမေမ ေရခိ်ဳးေပးမယ္ေနာ္, သားမ်က္ႏွာေလး သန္႔ေအာင္ သုတ္ေပးမယ္, ေရက ေႏြးတယ္, ႏု႔ိစို႔ေတာ့ေနာ္, ေအာ္ သားေလး ဗိုက္ဝၿပီလား စသည္ျဖင့္ အၿမဲေျပာပါ။
၁ ႏွစ္မွ ၂ ႏွစ္
***ပထမဆင့္
ႏွစ္လံုးတြဲ စကားလံုးမ်ားတိုး၍ ေျပာမည္။ ဥပမာ- ႐ုပ္႐ုပ္, မန္းမန္း, တာ့တာ
လတိုင္းလတိုင္း စကားလံုး အသစ္မ်ားတိုး၍ ေျပာလိမ့္မည္။
ဥပမာ- ကား, ယူ, စား, ရ
*** ေနာက္တဆင့္
အသက္ ၂ ႏွစ္နီးလာလွ်င္ ႏွစ္လံုးပူး မဟုတ္ေသာ စကားလံုးမ်ား ပူးတြဲေျပာႏိုင္လာမည္။
ဥပမာ- ေမေမ ေမာပီ, ေဖေဖ မုန္႔မုန္႔ဝယ္
သတိျပဳရန္- မသင္ရင္ မေျပာတာ မဆန္းပါ။ ျမင္ျမင္သမွ်ကို ဘယ္လို ေခၚသည္သင္ေပးပါ။ ဟ(ဥပမာ-ဟုတ္, ဟိုဘက္), ဝ(ဝုတ္ဝုတ္, အာဝါး), သ (သိ, သြား, သူ), န (နဲ, ႏိုင္, ႏိုး), ဒ (ဒီမွာ, ဒီလို)-ဟ, ဝ, သ, န, ဒ သံပါေသာ စကားလံုးမ်ားသင္ေပးလို႔ရပါသ
၂ ႏွစ္မွ ၃ ႏွစ္
စကားလံုး ၃ လံုးတြဲမ်ားစေျပာၿပီ။ ပစၥည္းႏွင့္ ကစားစရာေတာင္းတတ္ၿပီ။ ဖ သံ, ဂ သံ, န သံ, ဒ သံမ်ား ပို၍ ပီသလာႏိုင္ၿပီ။ အခ်ိဳ႕က ဘာေၾကာင့္လဲ လို႔ ေမးတတ္ၿပီ။
သတိျပဳရန္- စကားကို ဆက္သင္ပါ။ အေ႐ာင္, နံပါတ္, မိသားစုဝင္ အမည္ေလးမ်ား, ေန႔စဥ္ အစားအေသာက္မ်ား သင္ၾကားပါ။ ကဗ်ာတိုတိုႏွင့္ ကေလး သီခ်င္းေလးမ်ား စသင္ပါ။ စာလံုးအျပင္ စာေၾကာင္းမ်ား ပိုသင္ပါ။ ေျပာေအာင္လည္း ေမးခြန္းမ်ားမ်ားေမးပါ။ ေမးၿပီးရင္လည္း ေျဖတာကို နားေထာင္ေပးပါ။ မရွင္းရင္ ထပ္ေမးပါ။ လ်စ္လ်ဴမရႈပါႏွင့္။
ဥပမာ- သားေရေသာက္မလားထက္ သားေရ ေရနဲ႔ႏို႔ ဘယ္ဟာေသာက္ခ်င္လဲ?
၃ ႏွစ္မွ ၄ ႏွစ္
စကားလံုး ၄-၅ လံုးပါဝင္ေသာ စာေၾကာင္းတိုေလးမ်ား အေတာ္ေျပာတတ္ၿပီ
မူႀကိဳ ပို႔လွ်င္ တေန႔တာ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ားကို ေမးလွ်င္ ေျပာျပလိမ့္မည္
ဘယ္သူလဲ, ဘာလဲ, ဘယ္မွာလဲ စသည္တို႔ ေျဖႏိုင္ၿပီ
ဘယ္လိုလုပ္မလဲ, ဘာေၾကာင့္လဲတို႔ ေမးႏိုင္ၿပီ
သတိျပဳရန္- စကားကို ဆက္သင္ပါ။ ပံုျပင္ေလးမ်ား ေန႔စဥ္ ေျပာျပပါ။ကေလးကို ျပန္ေျပာျပခိုင္းပါ။ ဉာဏ္စမ္း ႐ိုး႐ိုးေလးမ်ားေမးပါ။
မိသားစု ဓာတ္ပံုမ်ားျပၿပီး မိသားစု ရာဇဝင္ေလးမိတ္ဆက္ေပးပါ။
ဥပမာ- သားေရ ဒါက ေမ့ေမ့ ေဖေဖနဲ႔ ေမေမ, သားရဲ႕ ဖိုးဖိုး ဖြားဖြား, ေမေမ့မွာ ညီမတစ္ေယာက္ အစ္ကို တစ္ေယာက္ရွိတယ္။ ဒါဆို သားက ဦးဦးနဲ႔ ေဒၚေဒၚရွိတယ္။
၃ ႏွစ္ေက်ာ္ထိ အခ်ိဳ႕အသံမ်ားကို မွန္ေအာင္မထြက္ႏိုင္သူ ကေလးမ်ားလည္း ရွိပါသည္။ ပံုမွန္ပါ။ မပီလွ်င္ ခ်စ္စရာေကာင္းေသာ္လည္း မပီတဲ့ အခါတိုင္းျပင္ေပးပါ။
၄ ႏွစ္မွ ၅ ႏွစ္
ကႀကီး, ခေကြး, ABCD စာလံုးေလးမ်ား ဖတ္တတ္ၿပီ, ၁,၂,၃,၄ ဂဏန္းေလးမ်ား ေရတြက္တတ္မည္။ စာေၾကာင္း ၂ ဆင့္ သိ့ု ၂ ေၾကာင္းကို ေပါင္း ေျပာတတ္ၿပီ။
ဥပမာ- သားမွာ ကား႐ုပ္ေလး အမ်ားႀကီးရွိေပမယ့္ ညီမေလးမွာ ၂ စီးပဲရွိတယ္။
သတိျပဳရန္- စကားကို ဆက္သင္ပါ။ အျဖဴ အမည္း, အျမင့္ အနိမ့္, အႀကီးအေသးစတဲ့ ဆန္႔က်င္ဘက္ အေခၚအေဝၚမ်ား သင္ေပးပါ။ အသီးမ်ား, အသားမ်ားရဲ႕ အေခၚအေဝၚကို အုပ္စုလိုက္ သင္ေပးပါ။ စားပြဲ, ထိုင္ခံု, မီးလံုးစေသာ အိမ္ရွိ ပစၥည္းမ်ားကို ျမင္ရသေလာက္ ေျပာျပပါ။ တစ္ခုခု ခိုင္းရင္ ႏွစ္ဆင့္ခိုင္းပါ။ ဥပမာ- သားေရ ၾကမ္းျပင္က အ႐ုပ္ေတြကို ပံုးထဲေကာက္ထည့္ၿပီးရင္ ပံုးကို သူ႔ေနရာနဲ႔ သူျပန္ထားပါ။
ကေလးစကားေျပာရင္ နားေထာင္ပါ, အသိအမွတ္ျပဳပါ, ခ်ီးက်ဴးပါ, အားေပးပါ။
စကားေျပာ ေခ်ာေမြ႕ေသာ, စကားလံုးႂကြယ္ဝေသာ, ယဥ္ေက်းစြာ ေျပာတတ္ေသာ, အျခားသူ နားလည္ေအာင္ ေျပာႏိုင္ေသာ ျမန္မာကေလးမ်ား ျဖစ္ၾကေစရန္ ရည္ရြယ္ေရးပါသည္။
#ေနေနမိုးေဆြ ( Child Health Myanmar Page)
-Share ကိုႏွိပ္၍ လြတ္လပ္စြာ မွ်ေဝႏိုင္ပါသည္။
#naynaymoeswe
Reference: American Speech-Language-Hearing Association, Speech Pathology Australia.
Credit to Google Images
