ကေလးပဲ ငိုတာဘာဆန္းလဲ
ကေလးငိုတာက ဆန္းေတာ့မဆန္းပါဘူး။
ဒါေပမယ့္ ‘ကေလးငိုတာ ေရးႀကီးခြင္က်ယ္လုပ္လို႔’ လို႔ ေျပာလာတဲ့သူ ရွိရင္ေတာ့ သူ႔ကို အျပင္းအထန္ ကန္႔ကြက္ရပါလိမ့္မယ္။ ကေလးငိုတဲ့ ကိစၥက ကေလးအတြက္ေရာ မိခင္အတြက္ပါ အေရးပါတဲ့ အရာတစ္ခုပါ။ ဘာေၾကာင့္ ဒီလို ေျပာရလဲ ရွင္းျပပါ့မယ္။
ကေလးေတြမွာလည္း သူတို႔ ငိုရတဲ့ အေၾကာင္းရင္း ရွိႏိုင္သလို သူတို႔ကို အငိုတိတ္ေအာင္ ႀကိဳးစားေခ်ာ့ျမႇူေနရတဲ့ မိခင္ေတြကလည္း ေၾကာင္ေရခ်ိဳးေနျကတာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။
စကားမေျပာတတ္ေသးတဲ့ ကေလးေတြ ဘာေၾကာင့္ငိုရသလဲ စဥ္းစားႏိုင္ေအာင္ ဥပမာေလး တစ္ခု ေပးၾကည့္မယ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ‘ok’ နဲ႔ ‘not ok’ ႏွစ္ခြန္းပဲ ေျပာႏိုင္တဲ့ ထူးဆန္းတဲ့ ဆံြ႕အ နားမၾကား တစ္ေယာက္လို႔ ျမင္ၾကည့္လိုက္။ ဒီႏွစ္ခြန္းက ကိုယ့္ဘဝအတြက္ ဘယ္ေလာက္ အေရးပါလိမ့္မလဲဆိုတာ ေပၚလြင္လာပါလိမ့္မယ္။
ကေလးက မငိုေနရင္ ‘ok’၊ ငိုေနရင္ေတာ့ ‘not ok’ လို႔ ေျပာေနတာလို႔ ေယဘုယ် ယူဆလို႔ ရပါတယ္။
‘ကေလးငိုတာ ဘာခက္လဲ ႏို႔တိုက္လိုက္၊ ေခ်ာ့လိုက္ေပါ့’ လို႔ေျပာရတာ လြယ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တခါတေလ ထင္သေလာက္ မ႐ိုးရွင္းပါဘူး။ ကေလးက ‘not ok’ ပဲ ေျပာေနတာေလ။ ဘာက မ ok တာလဲမွ မပါတာ။ ဘာလုပ္ေပးရမွာလဲ။ သားဦး ရထားတဲ့ မိခင္ေတြ အတြက္ဆို သိဖို႔ ပိုမခက္ေပဘူးလား။
ဒီျပႆနာေလးကို ေျဖရွင္းႏိုင္ေအာင္ လက္ေတြ႕က်တဲ့ အၾကံေကာင္းေလးတစ္ခုကို ဒီ post မွာမွ်ေဝပါ့မယ္။ အဲဒါကေတာ့ check list (ျဖစ္ႏိုင္ေသာ အေျကာင္းရင္း စာရင္း) ေလးလုပ္ထားၿပီး ပါတဲ့အခ်က္တစ္ခုခ်င္းစီအတြက
ဒီပုစၧာေလးကို ပိုင္ပိုင္ႏိုင္ႏိုင္ ေျဖရွင္းႏိုင္တဲ့ စြမ္းရည္ေတြ ရွိဖို႔ လိုပါတယ္။ ေမြးကင္းစကေလး အငိုလြန္ျခင္းက မိခင္မွာ မီးထြက္ခ်ိန္ ျဖစ္ေလ့ရွိတဲ့ စိတ္ဓာတ္က်ေရာဂါ (postnatal depression) ကို မီးေလာင္ရာ ေလပင့္ေပးပါတယ္။ ဒါကိုမရိပ္မိတဲ့ အျခားမိသားစုဝင္ေတြရဲ႕ ‘ဒါေလးေတာင္ မလုပ္ႏိုင္ရေကာင္းလား’ ဆိုတဲ့ ေဝဖန္ျပစ္တင္မႈေတြကေတာ့ ေရနစ္သူကို ဝါးကူထိုးသလိုပါပဲ။ Postnatal depression ေၾကာင့္ မိမိကိုယ္ကို အဆံုးစီရင္သြားတဲ့ အေမေတြ ရွိဖူးပါတယ္။ မယံုမရွိပါနဲ႔။
Check list
၁။ ကိုယ့္ရဲ႕ ဂ႐ုစိုက္မႈ (attention) ကို လိုခ်င္လို႔လား။
ခ်ီေပးၿပီး လမ္းေလွ်ာက္ေပးပါ။ ပုခက္ထဲမွာ သာသာေလး လႊဲေပးပါ။ ေလေလးခၽြန္ သီခ်င္းေလးဆိုပါ။ ျပံဳးျပ၊ ေျပာင္ျပပါ။
၂။ ဗိုက္ဆာေနတာလား။
န႔ိုတိုက္ၾကည့္ပါ။ သတ္မွတ္ခ်ိန္ထက္ နည္းနည္းေစာေနေသးလည္း စမ္းတိုက္ၾကည့္လို႔ရပါတယ္။ ကေလးငယ္ေလးေတြကို ႏို႔တိုက္လြန္သြားမွာ သူတို႔ အရမ္းဝကစ္လာမွာ မပူပါနဲ႔။ သူတို႔က ဗိုက္ဝသြားရင္ ႏို႔ဆက္မစို႔ေတာ့ပါ။ သဘာဝက သူတို႔ အဝမလြန္ေအာင္ တားဆီးၿပီးသားပါ။
၃။ ခ်ီးေသးစိုေနလို႔လား။
အနွီးလဲပါ။ diaper လဲပါ။ diaper rash (ဆီးေလာင္) ရွိရင္ ေရသန္႔သန္႔နဲ႔ေဆးပါ။ အဝတ္ႏုနဲ႔ဖိ၍ ေျခာက္ေအာင္ထားၿပီးမွ zinc oxide ပါတဲ့ diaper cream လိမ္းေပးပါ။ မသက္သာရင္ေတာ့ ဆရာဝန္ျပဖို႔လိုပါတယ္။ ပိုးသတ္ေဆး၊ မွိုသတ္ေဆး၊ ေဟာ္မုန္းေဆး ေတြကို ဆရာဝန္ေပးမွ သံုးပါ။
၄။ ေလထိုးေနလား။
မတ္မတ္ေလးထား ေက်ာေလးကို ညင္ညင္သာသာေလး ပုတ္ေပးပါ။ ေလမထြက္ရင္ေတာင္ ကေလးက အဲသလိုေလး လုပ္ေပးတာကို ႀကိဳက္ပါတယ္။ ႏို႔တိုက္ၿပီးတိုင္း ေလထုတ္ေပးပါ။
၅။ သက္ေသာင့္သက္သာ မရွိလို႔လား။
ကေလးသိပ္အိုက္ေနမလား၊ သိပ္ခ်မ္းေနမလား စဥ္းစားပါ။ ရာသီဥတုနဲ႔ သင့္တင့္ေလွ်ာက္ပတ္တဲ့ အဝတ္အစားေလးေတြ ေရြးဝတ္ေပးပါ။ ဗိုက္ေနရာမွာ သိပ္က်ပ္ေနလား စစ္ေပးပါ။
၆။ ခ်ိဳလိမ္ေလးပဲ လိုခ်င္လို႔လား။
ခ်ိဳလိမ္ကေတာ့ သံုးတတ္ရင္ အသံုးတည့္လို႔ ေကာင္းက်ိဳးအတြက္ လိုအပ္ရင္ သံုးပါ။ အခ်ိဳ႕ကေလးငယ္ေလးေတြကေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ လက္ကေလးေတြကိုပဲ စုပ္ေနရမွ ေက်နပ္တာမ်ိဳးရွိပါတယ္။ သန္႔ေအာင္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ရွိေအာင္ ထားေပးပါ။
၇။ အိပ္ခ်င္ေနၿပီး အိပ္မေပ်ာ္ႏိုင္တာလား။
ကေလးငယ္ေလးေတြက သူတို႔ကို အနွီးေလးနဲ႔ ထုပ္ေပးထားရင္ ႀကိဳက္ပါတယ္။ ေမေမ့ဗိုက္ထဲ ရွိတုန္းအတိုင္း ဆင္တူလို႔ လံုျခံဳတဲ့ ခံစားမႈ ရလို႔လားေတာ့မသိ။ အိပ္လို႔ေကာင္းေအာင္ ဖန္တီးေပးပါ။ အခန္းအပူခ်ိန္၊ အလင္းအေမွာင္၊ အသံဗလံ စတာေတြ စစ္ေဆးပါ။
၈။ ႀကိဳက္တတ္တဲ့ တီးလံုးေလးကိုပဲ လိုေနတာလား။
ကိုယ့္ကေလး ဘယ္တီးလံုးေလးေတြ ႀကိဳက္တတ္လဲ သိရေအာင္ စမ္းသပ္ပါ။ စုေဆာင္းထားပါ။ အခ်ိဳ႕ကေတာ့ ေရလွိုင္းသံ၊ ေက်းငွက္သံ စတာေတြကို ႀကိဳက္တတ္ပါတယ္။
၉။ ေနမ်ား မေကာင္းလို႔လား။
ကိုယ္အပူခ်ိန္တိုင္းပါ။ အျခားေရာဂါလကၡဏာေတြ ရွာပါ။ နားကိုကိုင္ကိုင္ေနလား၊ အစာအရည္ဝင္လား၊ အန္လား၊ အင္ပ်ဥ္ရွိလား၊ ရင္က်ပ္လား၊ ဆီးေကာင္းလား၊ ဝမ္းေကာင္းလား၊ လန္းဆန္းရဲ႕လား စတာေတြ စစ္ပါ။ ကေလးေနမေကာင္းဘူးထင္ရင္ ဆရာဝန္ျပပါ။ မေသခ်ာရင္လည္း ဆရာဝန္ျပဖို႔ ဝန္မေလးပါနဲ႔။
၁၀။ ေနာက္ဆံုး ကိုယ့္ကိုယ္ကို သတိမူပါ။ ဘယ္လိုလုပ္လုပ္ အငိုမတိတ္ရင္ ကိုယ့္မွာလည္း စိတ္ဖိဆီးမႈဒဏ္ ေတာ္ေတာ္ေလးခံေနရၿပီဆိုတာ မေမ့ပါနဲ႔။ ကေလးအငိုတိတ္ေအာင္လုပ္ဖို႔ အျခားတစ္ေယာက္ကို အကူအညီေတာင္းပါ။ ကိုယ္ပဲရွိတယ္ဆိုရင္ေတာ့ ကေလးကို လံုျခံဳတဲ့ ပုခက္ထဲ ခဏထား၊ အေက်ာေလးဆန္႔၊ ေလေကာင္းေလသန္႔ေလးရွဴ၊ စိတ္ေအးေအးထားၿပီးမွ ေနာက္တစ္ခါ check list နံပါတ္ ၁ မွ ၉ အထိ ျပန္ႀကိဳးစားၾကည့္ႏိုင္ပါတယ
မွတ္ခ်က္။ ။ ဤ post တြင္ေရးထားသည့္ ‘မိခင္’ ဆိုသည့္ အသံုးအႏႈန္း သည္ ကေလးကိုျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ေန
~~~~~~~~~~~~**~~~~~~~~~~~~
စာဖတ္သူမိဘျပည္သူမ်ား က်န္းမာေရး ဗဟုသုတမ်ား ရရွိၾက၍ က်န္းမာသန္စြမ္းေသာ သားသားမီးမီးေလးမ်ားကို ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ႏိုင္ၾကပါေစ
photo credit to google image
reference to raisingchildren.net.au
ေက်ာ္စန္းလြင္(Child Health Myanmar)
