ေခ်ာင္းဆိုးရင္ TB ေရာဂါလား?TB ေရာဂါဆိုတာ ဘာလဲ?
တီဘီေရာဂါ (TB) ဆိုတာ ဘက္တီးရီးယားပိုး တမ်ိဳးေၾကာင့္ ျဖစ္တတ္တ့ဲ ကူးစက္လြယ္တ့ဲ ေရာဂါ၊ ျပန္႔ပြားလြယ္တ့ဲ ေရာဂါတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ အပါအဝင္ အေ႐ွ႕ေတာင္အာ႐ွႏိုင္ငံမ်ားမွာ ႏွစ္စဥ္ ေရာဂါကူးစက္သူဦးေရ ရာခိုင္ႏုွန္းမ်ားတ့ဲ ေရာဂါတစ္ခုပါ။
က်န္းမာေရးဦးစီးဌာန၊ကမၻာ့ က်န္းမာေရး ဦးစီးဌာန ႏွင့္္ ႏိုင္ငံတကာ အဖြ႔ဲအစည္းေတြမွ ကာကြယ္ေရး၊ကုသေရးေတြကို အက်ယ္တျပန္႔ လုပ္ေနေပမ့ဲလည္း ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ ခက္ခဲေနေသးတ့ဲ ကူးစက္လြယ္ေရာဂါ တခုအျဖစ္ ရပ္တည္ေနဆဲပါ။
(၁) ဘာပိုးလဲ? ဘယ္လိုကူးတာလဲ?
ပိုးနာမည္က Mycobacterium Tuberculosis (မိုက္ကိုဘက္တီးရီးယမ္း က်ဴဘာကလို႔စစ္)၊ သူန႔ဲ အလားတူ အမ်ိဳးကြဲေလးေတြလဲ႐ွိေသးတယ္။ ေရာဂါ႐ွိေနသူ ေခ်ာင္းဆိုးရင္ ပိုးေတြက ေလထဲျပန္႔ၿပီး အဲဒီေလကို႐ူွမိတ့ဲ အနီးအနားမွာ ႐ွိတ့ဲ မည္သူမဆို ေရာဂါပိုး ဝင္ေရာက္ႏိုင္ေခ် ႐ွိပါတယ္ ။ ဒါဆို ေခ်ာင္းဆိုးတ့ဲသူတိုင္းမွာ တီဘီပိုး႐ွိေနသလား ေမးစရာ႐ွိပါတယ္။မဟုတ္ပါ။ တီဘီေရာဂါပိုးဝင္ေရာက္ၿပီး ေရာဂါျဖစ္ၿပီဆိုရင္ ေခ်ာင္းဆိုးတာ တခုထဲမဟုတ္ပါ။ တျခားလကၡဏာေတြလဲ ႐ွိပါတယ္။
အျခားတီဘီ အမ်ဳိးစိတ္ေတြ႐ွိေပမ့ဲ အျဖစ္မ်ား ေသာ တီဘီႏွင့္ဆိုင္ရာကို ဒီမွတ္စုမွာ ေဖာ္ျပ ေပးပါမယ္။
(၂)ဘာ လကၡဏာေတြလဲ?
-ညမ်ားစြာ အဖ်ားတက္ျခင္း၊အဖ်ားေငြ႔ေငြ႔န႔ဲ မေပ်ာက္ျခင္း
-ညပိုင္း ခ်မ္းတုန္ ေခြၽးေစးျပန္ျခင္း
-အစားအေသာက္ပ်က္ ၊ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်ျခင္း
-၂ ပတ္ေက်ာ္အထိ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း
-ေခ်ာင္းဆိုးေသြးပါျခင္း
-အသက္႐ူွမဝ၊ စတ့ဲ လကၡဏာေတြ အမ်ားဆုးံျပတတ္ပါတယ္။ ဒီလကၡဏာမ်ား႐ွိရင္ ေဆး႐ုံမွာ စစ္ေဆးမုွခံယူသင့္ပါတယ္။
(၃)ဘယ္လိုစစ္ေဆးလဲ?
အထက္ကေျပာတ့ဲ လကၡဏာေတြ႐ွိရင္ က်န္းမာေရးဌာနကိုသြားပါ။ ေျပာျပပါ။ သလိပ္ထဲမွာ ပိုး႐ွိမ႐ွိကိုစစ္ေဆးျခင္း၊ဓာတ္မွန္ ႐ိုက္ျခင္းမ်ား န့ဲ ျမန္မာျပည္မွာ စစ္ေဆးပါတယ္။
(၄)ကုသလို႔ရလား?
ရပါတယ္။ ေသာက္ေဆးျဖစ္ပါတယ္။ မွန္မွန္စြဲၿပီးစိတ္႐ွည္စြာ လမ်ားစြာ ေသာက္ရပါတယ္။ ေဆးယဥ္ပါးတ့ဲတီဘီပိုးေတြကိုလည္း ကုသေပးေနၾကပါတယ္။ က်န္းမာေရးဌာနမွာ ေစာစီးစြာ စစ္ေဆးခံရန္ အေရးႀကီးပါတယ္။
(၅) ပုန္းေနတ့ဲ တီဘီေရာဂါ႐ွိသလား?လကၡဏာေတြ မျပရင္ေရာ?
႐ွိပါတယ္။ ေရာဂါပိုး ကူးစက္ထားေပမ့ဲ မိမိကို္ယ္ခံအားေကာင္းေနရင္ ေရာဂါလကၡဏာမျပပါ။ Laent TB လို႔ ေခၚပါတယ္။ ကူးစက္ႏိုင္တ့ဲ အဆင့္ မဟုတ္ပါ။ တျခားႏိုင္ငံ ေတြမွာ စစ္ၾကပါတယ္။
ႀကိဴတင္ကုသၾကပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာလဲ ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။
(၆) ကေလး က်န္းမာေရးက႑ႏွင့္ ဘယ္လို ဆက္စပ္သလဲ?
ကေလးေတြမွာ ေမြးကတည္းက တီဘီပါလာတယ္ ဆိုတာ အရမ္းကို ႐ွားပါးပါတယ္။ ကေလး ေတြကို အနီးကပ္ၾကည့္ေစာင္ေ႐ွာက္သူမွာ ေရာဂါ႐ွိေနရင္ ကေလးကို ကူးႏိုင္ပါတယ္ ။
(၇) ဘယ္လိုကာကြယ္ၾကမလဲ?
မိမိကိုယ္တိုင္ေရာဂါမရေအာင္၊မိမိမွာ႐ွိေနရင္ မိမိပတ္ဝန္းက်င္ကို မျပန္႔ပြားေအာင္ ကာကြယ္ရပါမယ္။ ကိုယ္ခံအားနဲတ႔ဲ သားသားမီးမီးဖိုးဖိုးဖြားဖြား တို႔ဟာ ေရာဂါပိုးဝင္ေရာက္ရင္ ပိုၿပီး ျမန္ျမန္လကၡဏာျပတတ္တယ္။ ေရာဂါဆိုးဝါးမုွ ျပန္႔ပြားမုွျမန္တတ္တယ္။
-ေခ်ာင္းဆိုး၊ႏွာေခ်ရင္ ပါးစပ္ကိုအုပ္ပါ၊ လက္မွန္မွန္ေဆးပါ၊သူမ်ားမအုပ္ရင္လည္း ကိုယ္အုပ္ပါ၊၊ေျပာတ့ဲ လကၡဏာေတြျပရင္ေဆးခန္းျပပါ။
တီဘီေရာဂါ အျဖစ္မ်ားေသာႏိုင္ငံေတြမွာ တီဘီကာကြယ္ေဆးထိုးဖို႔ သိပ္အေရးႀကီးပါတယ္ ။ ဘီစီဂ်ီ(BCG) လိုေခၚတ့ဲ ကာကြယ္ေဆးကို ကာကြယ္ေဆး အခ်ိန္ဇယားမွာ ထား႐ွိပါတယ္။ သားသားမီးမီး တို႔ကို ကာကြယ္ေဆးထိုးေပးပါ။ ကာကြယ္ေဆးက ရာခိုင္ႏုွန္း ျပည့္ မကာကြယ္ႏိုင္ပါ။ ဒါေၾကာင့္ အျခား ကာကြယ္နည္းမ်ားျဖစ္တ့ဲ ပါးစပ္ကိုအုပ္ျခင္း၊လက္မွန္မွန္ေဆးျခင္း၊အာဟာရျပည့္ဝစြာ စာေသာက္ေနထိုင္ျခင္း၊ ေရာဂါလကၡဏာျပရင္ စစ္ေဆးမုွအျမန္ခံယူုုျခင္း စတာေတြဟာ သိပ္ကို အေရးႀကီးပါတယ္။ ကုသမုွ ေနာက္မက်ေစရန္ပါ။
(၈) အဆုတ္တီဘီ အျပင္ အျခားတီဘီ႐ွိေသးလား?
႐ွိပါတယ္။ အျဖစ္အမ်ားဆုးံက အဆုတ္ကိုျပန္႔တာပါ။ ဒါေၾကာင့္သိထားဖိူ႔ အေရးႀကီးပါတယ္။
ဒီမွတ္စုေလးေနတဆင့္ တီဘီေရာဂါ အေျခခံအေၾကာင္းအသိပညာ ျပန္႔ပြားၿပီး သားသားမီးမီးေလးေတြ တီဘီေရာဂါမကူးစက္ေအာင္ ကာကြယ္ႏိုင္ၾကပါေစ။
KK (Child Heath Myanmar)
