၁၃ လမွ ၂၄ လ ဖြံ႔ျဖိဳးၾကီးထြားမႈ မွတ္တိုင္။ ( Developmental milestones at 13 to 24 months)

ကေလးေလးေတြဟာနွစ္နွစ္ထဲေရာက္လာရင္ေတာ့ သူတို႕ ေျခေထာက္ေလးေတြေပၚမွာ ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ ယုံၾကည္ခ်က္အျပည့္နဲ႕ ေလ်ွာက္နိုင္ေနၾကပါျပီ။ ယိုင္ထိုးယိုင္ထိုးေျခလွမ္းေလးေတြ တည့္မတ္လာျပီး ေလွကားအဆင့္ (သို႕) အဆင့္ရွိတဲ့ ေနရာမ်ားကို တက္ခ်ည္ဆင္းခ်ည္ လုပ္နိုင္လာၾကပါျပီ။ ေျခဖ်ားေထာက္ျပီးရပ္ႏိုင္လာပါျပီ။ ေဘာလုံး ေလးေတြကိုလည္း ကန္နိုင္လာပါျပီ။ တစ္ခ်ိဳ႕ကေလးမ်ား ၂နွစ္ျပည့္ရင္ေျပးေတာင္ေျပးေနနိုင္ပါျပီ။ ဆိုဖာ၊ကုလားထိုင္မ်ား ေပၚသို႕လည္းတြယ္တက္ လာတတ္ၾကပါျပီ။

ေဖေဖေမေမတို႕ ေျပာသမ်ွကို နားလည္ေပမယ့္ နားလည္ေၾကာင္းသိပ္ျပီးမျပတတ္ၾကေသးပါဘူး ဒါေပမယ့္ ကေလးေလးတို႕ရဲ႕ ဘာသာစကားစြမ္းရည္က တိုးတက္လာေနပါတယ္။ ၁၈ လ မွာေတာ့ ကေလးေလးေတြဟာ အနည္းဆုံး စကားလုံး အခ်ိဳ႕ ေျပာနိုင္ေနပါျပီ။ ဥပမာ-ေမ၊ ေပး၊လာ၊ေရ စသျဖင့္။ ၂၄ လ မွာေတာ့ ကေလးေလးေတြက စကားစု အတိုေလးမ်ားနဲ႕ ရိုးရွင္းေသာဝါက် မ်ားကို ေျပာဆိုေနနိုင္ပါျပီ။

ေဖေဖေမေမတို႕ ေန႕တိုင္းေျပာေနေသာ စကားေျပာမ်ားနဲ႕ သူတို႕ကို အသံက်ယ္က်ယ္နဲ႕ ဖတ္ျပေသာ ကေလးစာအုပ္မ်ားမွ စကားလုံးမ်ားကို ကေလးေလးေတြဟာ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ သင္ယူနိုင္ၾကပါတယ္။ သူတို႕ေလးေတြဟာဒီအခ်ိန္မွာ အဆင့္ ၂ ဆင့္ ပါေသာ ညႊန္ၾကားခ်က္ ( two-step instructions) ကို လိုက္နာနိုင္ေနပါျပီ။ ဥပမာ- “သားသားအရုပ္ေလးယူလာျပီးေမေမ့ကိုေပး” ဆိုတာမ်ိဳးကို လုပ္တတ္ေနပါျပီ။

Toddler ေလးေတြ ဒီအရြယ္မွာ အေရာင္မ်ားနဲ႕ ပုံသ႑ာန္မ်ား (colour and shape)ကို စျပီးခြဲျခားသိေနပါျပီ။ ေရာင္စုံေလးေတြ ျခယ္လို႕ရေနပါျပီ။ ဘေလာက္တုံး ၄ တုံးနဲ႕ အထက္ကို ေဆာက္နိုင္ေနပါျပီ။ ေဘာလုံး ကိုလည္း ပစ္နိုင္ေနပါျပီ။ ေရခြက္၊ သဲကစားခြက္၊ ဘေလာက္တုံးခြက္စသည့္ ထည့္စရာခြက္မ်ားကို ျဖည့္ျခင္းး၊သြန္ေမွာက္ျခင္းမ်ား လုပ္ရတာကို ေပ်ာ္ရႊင္တတ္ၾကပါတယ္။ Toddler ေလးေတြ အကၤ်ီခြ်တ္တာ၊ဝတ္တာ၊ ထမင္းစားတာ၊လက္ေဆးတာေတြကို ကိုယ္တိုင္လုပ္ခ်င္လာတတ္ၾကပါျပီ။ ထမင္းေကြ်းရင္ ဇြန္းေတြ ခြက္ေတြကိုဆြဲယူျပီး ကိုယ္တိုင္လုပ္ခ်င္တတ္ၾကပါတယ္။ “သားသားလုပ္” ဆိုတာ ကေလးေလးေတြရဲ႕ ပထမဆုံး စကားစုေလးေတာင္ျဖစ္နိုင္ပါတယ္။

တစ္ခ်ိဳ႕ကေလးေတြက ဒီအရြယ္မွာ အိမ္သာ အသုံးျပဳတာကို သင္ယူဖို႕ အဆင္သင့္ျဖစ္ေနပါျပီ.။ ေဖေဖေမေမတို႕ကို အတုခိုးျပီး ဖုန္းေျပာတမ္းကစားတာ၊ အရုပ္ကို ထမင္း၊မုန္႕ေကြ်းတမ္းကစားတာ၊ ကားေမာင္းတမ္း ကစားတာ စတဲ့ pretend games မ်ားကို စတင္ကစားလာပါျပီ။

၂၄ လ မွာေတာ့ အျခားေသာကေလးမ်ားနဲ႕ အတူတူေဆာ့ရတာကို ပိုျပီးအဆင္ေျပသက္ေတာင့္သက္သာရွိလာၾကပါျပီ။ အျခားျပဳစု ေစာင့္ေရွာက္သူမ်ားနဲ႕ လည္း ေနနိုင္လာျပီး separation anxiety လဲေလ်ာ့နည္းလာပါျပီ။

မိခင္( ျပဳစု ေစာင့္ေရွာက္သူ)၏အခန္းက႑
______________________________________

ဒီအရြယ္မွာေမေမတို႕ ကေလးေလးေတြရဲ႕ အသံထြက္ႏုိင္စြမ္းရည္ကို ပိုျပီးအားေပးသင့္ပါတယ္ေနာ္။ စကားလုံးတိုင္းမွာ ခံစားမႈေလးေတြထည့္ျပီးသင္ေပးသင့္ပါတယ္။(ဥပမာ- ေပ်ာ္တယ္တယ္ဆုိရင္ မ်က္နွာက ေပ်ာ္တဲ့ မ်က္နွာ ပိုလုပ္ျပတာမ်ိဳး၊ ဗိုက္ဆာတယ္ဆို ဗိုက္ကိုလက္နဲ႕ပြတ္ျပျပီး မန္းမန္းစားရမယ္လို႕ေျပာျပတာမ်ိဳး ၊ ဒါမွကေလးက ခံစားခ်က္နဲ႕ စကားလုံးတြဲသိျပီး စကားလုံးလည္းတိုး၊ဥာဏ္ရည္လည္း တိုးတက္ေစမွာပါ။ )သူတို႕ကို လြယ္ကူတဲ့ ေမးခြန္းေလးေတြေမးျပီးစဥ္းစားဖို႕ အခ်ိန္ေပးပါ။ သူတို႕ ရဲ႕ အယူအဆ ကို ” သားဘယ္လိုထင္လဲ” စသျဖင့္ ေမးေပးပါ။သူေမးတဲ့ ေမးခြန္းေလးေတြကိုလည္း ေျဖေပးပါ။ တူတူဖတ္ထားတဲ့ ပုံျပင္စာအုပ္အေၾကာင္း ေျပာၾကပါ။

⭐️( ဒီေနရာမွာ ကြ်န္မကေတာ့ ပုံျပင္အေၾကာင္းအရာ အတိအက်မွန္တာ ၊မမွန္တာကိုအေလးထားတာထက္ သူရဲ႕ စိတ္ကူးကို ပို ျပီးအေလးထားပါတယ္။ သူ ထင္သလို ေျပာတာကို ေလးေလးစားစား နားေထာင္ေပးပါတယ္။ ဒါမွ သူ႕ရဲ စဥ္းစားဥာဏ္ေလးတိုးတက္လာမွာပါ။ ကိုယ္ပိုင္ စိတ္ကူးစိတ္သန္းကို စျပီးျပဳစုေပးလို႕ရပါျပီ။) ⭐️

ကေလးေလးေတြ မွားေျပာမိရင္ မဆူမိေအာင္ သတိထားေပးပါ။ သူမွားျပီးေျပာတဲ့ စကားလုံး အစား အမွန္ကို ေဖေဖေမေမတို႕က အစားထိုးေျပာေပးပါ။ ” အဲလို မဟုတ္ဘူး” ” ဒါေတာင္မသိဘူးလား” တို႕ ကို မေျပာမိပါေစနဲ႕ေနာ္ ။ သူတို႔ရဲ႕ ယုံၾကည္မႈကို ထိခိုက္သြားနိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ- ကေလးက ေရခြက္ကို ေရဘူးလို႕ ေျပာရင္ ” ေရခြက္ေလ သမီးရဲ႕” လို႕ တစ္ျခားဘာမွမေျပာဘဲတိုက္ရုိက္ အမွန္စကားလုံးကို ျပင္ေပးပါ။

သူလိုခ်င္တာကို လက္ညႈိူးထိုးျပီးယူခိုင္းတဲ့အခါ ( ကေလးက စကားေျပာေနျပီဆိုရင္) ပါးစပ္မွေတာင္းဖို႕ေျပာျပီး ေတာင္းခိုင္းပါ။ ကေလးက စကားမေျပာေသးရင္လဲ သူေတာင္္းတဲ့ ပစၥည္း နာမည္ကို ေသခ်ာ အသံထြက္ျပျပီး စကၠန္႕ပိုင္းေလာက္ေစာင့္ျပီးမွေပးပါ။ သူနားေထာင္ျပီးသင္ယူခ်ိန္ေပးတဲ့သေဘာပါ။

ကေလးေလးေတြကို နံပါတ္၊ အကၡရာ၊ ခႏၶာကိုယ္ အစိတ္အပိုင္းေလးေတြ စသင္လို႕ရပါျပီ။ ေန႕စဥ္ ကေလးေလး ထိေတြ႕ေနတဲ့ ရင္းနွီးတဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္က အရာေတြကို နာမည္ေျပာျပီး သင္ေပးလို႔ရပါျပီ။ (ဥပမာ – သစ္ပင္ေပၚမွာ ငွက္ကေလး၊ မီးမီးဘာနဲ႔ ေရေသာက္ ခြက္နဲ႕ေသာက္)

ဟန္ေဆာင္ကစားနည္း (pretend play) ကစားေအာင္ အားေပးပါ။ အရုပ္မ်ားနဲ႕ အခ်င္းခ်င္း နႈတ္ဆက္ စကားေျပာ၊ မုန္႕ေကြ်းတာ၊ အရုပ္ေလးကို ေခါင္းဖီးေပး ေရခ်ိဳးေပးတာက စလို႕ရပါတယ္။ အရုပ္ေလးေတြ ကို မာတဲ့ အရုပ္၊ ေပ်ာ့တဲ့ အရုပ္ ၊တူတဲ့အရုပ္ေတြ ခြဲျခားခိုင္းပါ။ ဒီလို လုပ္တာဟာ သူနဲ႕ ကစားတာလဲျဖစ္သလို၊ မာ၊ေပ်ာ့၊ တူ၊မတူ၊ အေရာင္ စတာေတြကို သင္ေပးတာပါ။ ေမေမတို႔ စာအုပ္နဲ႕ သင္စရာမလိုပဲ ကစားရင္းလဲ ကေလးေတြကို ေဝါဟာရၾကြယ္ေအာင္လုပ္လို႕ရပါတယ္ေနာ္။ #နီတိုးေလးေမေမ #မိခင္ဘဝ

အျပင္မွာ ကစားခ်ိန္ကိုလဲ မ်ားမ်ားထားသင့္ပါတယ္။ ကစားကြင္း၊ ပန္းျခံ စတာေတြက ကေလးေလးတို႕ စူးစမ္းသင္ယူစရာေတြခ်ည္းပါပဲ။

ကေလးေလးတို႕ကို ေကာင္းေသာအမူအက်င့္( good behaviour) ေတြကို ခ်ီးက်ဴးေပးျခင္း၊ အသိအမွတ္ျပဳေပးျခင္းျဖင့္ စတင္သင္ၾကားလို႕ရပါျပီ။ Toddler ေလးေတြကို “ဒီဟာလား၊ဟိုဟာလား” ” ” this and that ” ေမးျပီး ေရြးခ်ယ္တတ္ေအာင္ စတင္သင္ၾကားေပးနိုင္ပါျပီ။ ကေလးေလးေတြက ခုမွ သူတို႕ ကိုယ္သူတို႕express ေဖာ္ျပနိုင္ေအာင္ ၊control ထိန္းခ်ဳပ္စီမံႏိုင္ေအာင္ သင္ယူေနဆဲမို႕ ေမေမတို႕အေနနဲ႕ စိတ္ရွည္အေကာင္းျမင္ျပီးအခ်ိန္ယူ သင္ၾကားေပးရမွာပါ။

နွစ္နွစ္သားေလးေတြဟာ ခႏၶာကိုယ္ေရာ ဦးေနွာက္ပါ ဖြံ႕ျဖိဳး လာျပီး စြမ္းရည္အသစ္ေလးေတြ ရွိလာျပီျဖစ္လို႕ အိမ္တြင္းမွာ လြတ္လပ္လုံျခံဳစြာ စူးစမ္းနိုင္ေစဖို႕ childproof ကေလးအတြက္သင့္ေလ်ာ္တဲ့ ေနရာေလးျဖစ္ေအာင္လည္းေမေမတို႕ စီစဥ္ေပးသင့္ပါတယ္။

သတိျပဳရမယ့္အခ်က္မ်ား
_______________________

ကေလးတစ္ေယာက္စီတိုင္းမွာ သူ႕ကိုယ္ပိုင္ၾကီးထြားမႈကိုယ္စီနဲ႕ပါ။ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ား ရွိခဲ့ရင္ေတာ့ ကေလးဆရာဝန္နွင့္ျပသတိုင္ပင္သင့္ပါတယ္။

-၁၈ လထိ လမ္းမေလ်ွာက္နိုင္ျခင္း။
-ေန႕စဥ္သုံး ပစၥည္းမ်ားဘယ္လို သုံးတယ္ဆိုတာနားမလည္ျခင္း။ ( ဥပမာ- ဘီးကို ျပလ်ွင္ ေခါင္းဖီးရာတြင္သုံးမွန္းမသိျခင္း၊ ေခါင္းအုံးကို ျပလ်ွင္ အိပ္ခ်တဲ့ပုံ မလုပ္ျပတတ္ျခင္း)
-၁၈ လတြင္ အနည္းဆုံး စကားလုံး ၆လုံး မေျပာနိုင္ျခင္း။ (သို႕) ၂၄လ တြင္ စကားလုံးနွစ္လုံးပါ ဝါက် မေျပာနိုင္ျခင္း။( ဥပမာ- ေမေမ လာပါ၊ ထမင္းစားမယ္)
-လႈပ္ရွားမႈ၊ စကားလုံး စတာေတြကို အတုခိုးျပဳလုပ္ေျပာဆိုမႈမရွိျခင္း။
-ရုိးရွင္းေသာ ညႊန္ၾကားမႈမ်ားကို လိုက္နာနိုင္မႈ မရွိျခင္း။ ဥပမာ- ခ်ထားလိုက္၊ ယူလာခဲ့
-ကေလးအရင္က လုပ္နိုင္စြမ္းရွိခဲ့တဲ့ skills ေတြ မလုပ္နိုင္ေတာ့ျခင္း၊ ဆုံးရႈံးသြားျခင္း။

ကေလးေလးေတြအားလုံး ဥာဏ္ရည္ဖြ႕ံျဖိဳးမႈ၊ခႏၶာကိုယ္ဖြံ႕ျဖိဳးမႈမွတ္တိုင္ အားလုံးသို႕အသက္အရြယ္အလိုက္ ေရာက္ရွိနိုင္ၾကပါေစ။

စိတ္ေပ်ာ္ရႊင္က်န္းမာၾကပါေစ
ေမတၱာျဖင့္……….
ယုငယ္(နီတိုးေလးေမေမ)

Ref; babycenter.com
Photo: Internet.