Shoulder dystocia (ပခံုး တစ္ေနျခင္း)
📌Shoulder dystocia အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာမ်ား————————–
– ကေလး ေခါင္းထြက္ၿပီးမွ ပခံုးက တင္ပါးဆံုခြင္တြင္ တစ္ေနျခင္းသည္ ကေလးအတြက္ အသက္အႏၲရာယ္ အလြန္ႀကီးသည္။
– ကိုယ္ဝန္ တစ္ရာတြင္ တစ္ေယာက္ခန္႔အထိ ပခံုးတစ္ျခင္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။
– ေခါင္းထြက္ၿပီး ၈ မိနစ္အတြင္း ပခံုးေမြးထြက္ဖို႔လိုသည္။ ဒီထက္ၾကာလွ်င္ အသက္အႏၲရာယ္ စရွိသည္။
– ၅ မိနစ္မွ ၈ မိနစ္အတြင္း ေမြးလည္း Neonatal resuscitation လိုတတ္သည္။
🚫ပခံုးတစ္ေနလွ်င္ ေခါင္းကို အားျဖင့္ ဆြဲျခင္း လွည့္ျခင္းမ်ား မလုပ္ရန္ အထူးအေရးႀကီးသည္။
✅ပခံုးကိုသာ တြန္းလွည့္ရမည္။
📌ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ပိုရွိသူမ်ား
——————–
– ယခင္က ျဖစ္ဖူး
– အဝလြန္ (BMI >30)
– ဆီးခ်ိဳရွိ
– လေစ့ရက္ေက်ာ္
– ကေလးႀကီး (4 – 4.5kg)
– Prolonged 1st and/or 2nd stage of labour : ၾကာရွည္စြာ ဗိုက္နာခဲ့ရျခင္း၊ ၫွစ္ခဲ့ရျခင္း
– Precipitate birth : အလြန္အမင္း ျမန္ျမန္ ေမြးထြက္လာျခင္း
– ေလစုပ္၊ ၫွပ္ ဆြဲေမြးျခင္း
📌အႏၲရာယ္မ်ား
—————
– ကေလးတြင္ ဒဏ္ရာရျခင္း (Brachial plexus injury : ေခါင္းကို အားျဖင့္ ဆြဲမိလွ်င္ လည္ပင္းမွ လက္သို႔သြား အာရံုေၾကာ ျပတ္ထြက္၍ လက္အေၾကာေသသြားျခင္း)
– မိခင္တြင္ ဒဏ္ရာရျခင္း (3rd degree perineal tear : မအဂၤါဇတ္မွ စအိုအထိ စုတ္ၿပဲျခင္း)
– PPH : ေသြးသြန္ျခင္း
– ကေလးအသက္ ဆံုးရွံုးရျခင္း
📌ကာကြယ္ျခင္း
—————
– ျဖစ္ႏိုင္ေျခ သိပ္မ်ားလွ်င္ ေဆးရံုတြင္ ေမြးရမည္။
– ဆီးခ်ိဳရွိလွ်င္ ၄၀ ပတ္ မေက်ာ္ေစရ။ အပတ္ ၄၀ တြင္ မေမြးေသးလွ်င္ ေဆးရံုတြင္ ေဆးသြင္းေမြးပါ။
– ယခင္က ဆိုးဆိုးရြားရြား ျဖစ္ဖူးလွ်င္ (သို႔) ကေလး အဆမတန္ႀကီးလွ်င္ ဗိုက္ခြဲေမြးသင့္က ခြဲေမြးရမည္။ ( eg. EFW >4.5 kg on ultrasound )
📌အခ်က္ျပ
———–
– Turtle neck sign : ထြက္ၿပီးေခါင္းက ျပန္စြပ္ ဝင္ေနသလို ျမင္ရျခင္း
– Failure of restitution : ထြက္ၿပီးေခါင္းက ေဘးတစ္ဘက္သို႔ မလည္ျခင္း
📌ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းျခင္း
———————-
အတိုေကာက္ – 
🔑HELPERR🔑
🔺🔺🔺🔺🔺🔺🔺🔺🔺🔺🔺🔺🔺🔺
H – Help
E – Episiotomy
L – Legs onto abdomen
P – Pressure on suprapubic area
E – Enter the vagina and turn shoulders
R – Roll onto all fours
R – Remove the posterior arm
🔺🔺🔺🔺🔺🔺🔺🔺🔺🔺🔺🔺🔺🔺
⛑H – Help
✳️အကူေခၚပါ။
✳️ကားျပင္ဆင္ပါ။
– ကေလး ပခံုးေမြးထြက္ေသာ္လည္း resuscitation လုပ္ရလွ်င္ ေဆးရံုသို႔ပို႔၍ post resuscitation neonatal care ကို ဆက္ေပးသင့္သည္။
– ကေလး ပခံုးေမြးမထြက္ႏိုင္၍ ေဆးရံုပို႔လွ်င္ ကေလးအသက္ မီေလ့မရွိပါ။
⛑E – Episiotomy
✳️တင္ပါးဆံုခြင္ (အ႐ိုး) ျဖင့္ တစ္ေနေသာ ပခံုးကို ထြက္ေအာင္ Epi ၫွပ္ျခင္း (အသားကို) ျဖင့္ မလုပ္ႏိုင္ပါ။
✳️သို႔ေသာ္လည္း vagina ထဲ လက္ထည့္၍ ပခံုးကို လွည့္ရန္ ေနရာ ပိုရေစသည္။ လက္ထည့္ လွည့္မည္ဆိုလွ်င္ Epi ၫွပ္ပါ။
⛑L – Legs onto abdomen
✳️ေပါင္ႏွင့္ ဒူးႏွစ္ဘက္လံုးကို ဗိုက္ ရင္ဘတ္ေပၚသို႔ ဆြဲတင္ ထိကပ္ေပးပါ။
✳️ထိုသို႔ျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္
⛑P – Pressure on suprapubic
✳️ပခံုး လည္သြားရန္ ပခံုးအေနာက္ဘက္ကို ဆီးခံု႐ိုးအထက္က ဗိုက္ေနရာတြင္ လက္ႏွစ္ဘက္ျဖင့္ အတြင္းႏွင့္ေဘးဘက္သို႔ ခပ္ေစာင္းေစာင္း အားသံုး ဖိတြန္းပါ။
✳️မရလွ်င္ ဖိလိုက္ ေလွ်ာ့လိုက္လုပ္ပါ။
⛑E – Enter the vagina and turn shoulders
✳️အေရွ႕အေနာက္ တည့္တည့္ ျဖစ္ေနေသာ ပခံုးမ်ားကို ၄၅ ဒီဂရီ တေစာင္း အေနအထားေရာက္ေအာင္ လွည့္ေပးရမည္။
✳️Vagina ထဲ အေနာက္ဘက္ (စအိုနားနီးေသာဘက္) မွေန လက္ထည့္၍ ပခံုးကို ေဘးသို႔တြန္း၍ လည္ေအာင္လုပ္ပါ။
✳️တစ္ဘက္သို႔ မလည္လွ်င္ ဆန္႔က်င္ဘက္သို႔ လွည့္ပါ။
✳️လက္တစ္ဘက္ႏွင့္မရလွ်င္ ေနာက္လက္တစ္ဘက္ျဖင့္ အျခားပခံုးတစ္ဘက္ေပၚတြင္ တြန္းကူလွည့္ပါ။
🚫ေခါင္းကိုကိုင္ၿပီး လွည့္ျခင္း အားျဖင့္ဆြဲျခင္း လံုးဝမလုပ္ရပါ။
🚫မိခင္မွ ၫွစ္ျခင္းကိုလည္း ရပ္ပါ။ (ၫွစ္ေလ ပိုက်ပ္ေလ ျဖစ္တတ္သည္။)
⛑R – Roll onto all fours
✳️ေလးဘက္ေထာက္ အေနအထားသို႔ ေျပာင္းပါ။
⛑R – Remove the posterior arm
✳️Vagina ထဲ အေနာက္ဘက္ (စအိုနားနီးတဲ့ဘက္) မွေန လက္ထည့္၍ ကေလး၏ လက္ကိုကိုင္ ကေလးရင္ဘတ္ မ်က္ႏွာေရွ႕မွ တစ္ဆင့္ ဆြဲထုတ္ပါ။
💡အဆင့္တစ္ဆင့္ကို ၃၀ စကၠန္႔ ႀကိဳးစားၿပီး မရက ေနာက္တစ္ဆင့္ကို လုပ္ပါ။
💡အကူမွ အခ်ိန္ မွတ္ၿပီး အဆင့္ေျပာင္းဖို႔ ေျပာပါ။
💡အဆင့္အားလံုး သံုးၿပီးသည့္တိုင္ မထြက္ေသးလွ်င္ အစအဆင့္မွ အစအဆံုး ျပန္လုပ္ပါ။
💡၁၀ မိနစ္ခန္႔ၾကာမွ မထြက္ေသးလွ်င္ အသက္ကယ္ရန္ ကေလး၏ လည္ပင္းႏွင့္ ပခံုးၾကားရွိ ၫွပ္႐ိုးကို လက္မျဖင့္ ဖိခ်ိဳးေပးဖို႔အထိ လိုတတ္သည္။
🔑လက္ေမာင္း႐ိုး၊ ၫွပ္႐ိုး က်ိဳးလွ်င္ ပံုမွန္အတိုင္း အလြယ္တကူ ျပန္ဆက္မည္ျဖစ္၍ မစိုးရိမ္ရပါ။
🔑ေခါင္းကိုဆြဲသည့္အတြက္ အာရံုေၾကာျပတ္လွ်င္ ျပန္ေကာင္းခ်င္မွ ေကာင္းမည္။
🔺Video တြင္ၾကည့္ပါ။
https://m.youtube.com/
✳️Neonatal resuscitation လိုလွ်င္ မွန္မွန္ကန္ကန္ ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ပါ။
✳️စအိုႂကြက္သားပါ ၿပဲလွ်င္ (3rd or 4th degree tear) အေတြ႕အၾကံဳရွိ ဆရာဝန္ကသာ ခ်ဳပ္သင့္သည္။
✳️PPH ရႏိုင္၍ ေဆးမ်ားကို ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ပါ။
✳️မိခင္ကို ရွင္းျပပါ။
✳️ျဖစ္စဥ္ကို မွတ္တမ္းေရးထားပါ။
~~~~~~~~~~**~~~~~~~~~~**~~
မွတ္ခ်က္
ဤ post တြင္ပါဝင္ေသာ အၾကံျပဳခ်က္မ်ားကို မလုပ္ေဆာင္မီ မိမိ ၿမိဳ႕နယ္မွ ၿမိဳ႕နယ္ဆရာဝန္၏ သေဘာတူညီခ်က္ကို ႀကိဳတင္ရယူပါ။
References
1. Guidelines from Royal Australian and Newzealand College of Obstetricians and Gynaecologists
2. Guidelines from community midwifery program in Western Australia
Photo credit to google image
Dr. ေက်ာ္စန္းလြင္
MBBS, FRACGP, DRANZCOG (Advanced), DCH
