(Nightmare or Night terror)

အိပ္မက္ဆိုးမက္တာလား ထိတ္လန္႔ေျခာက္ျခားတာလား
(Nightmare or Night terror)

အိပ္မက္ဆိုးမက္တယ္ဆိုတာကို လူတိုင္းၾကားဖူးၾကံဳဖူးၾကမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ အိပ္ေနရာက ထထိုင္ေအာ္ဟစ္ၿပီး ထိတ္လန္႔ေျခာက္ျခားတယ္ဆိုတဲ့ Night terror ဆိုတာကိုေတာ့ သိသူနည္းပါေသးတယ္။ မသိတဲ့သူေတြကေတာ့ ဒါအိပ္မက္မက္တာလို႔ပဲ ထင္ပါလိမ့္မယ္။ မဟုတ္ပါဘူးေနာ္။ မတူပါဘူး။ Night terror ဟာ ကေလး ၃ႏွစ္ကေန ၁၂ႏွစ္ၾကားမွာ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ အိပ္မက္ဆိုးမက္တာနဲ႔ ဘာမတူသလဲဆိုေတာ့ အိပ္မက္မက္တာဆိုရင္ ကေလးဟာ ထထိုင္ေအာ္ငိုတာ မွန္ေပမယ့္ လူႀကီး/မိဘျဖစ္သူက ေခ်ာ့လိုက္ရင္ ဖက္ထားလိုက္ရင္ အေၾကာက္ေျပသြားၿပီး အငိုတိတ္ ခ်က္ခ်င္းလိုလို ျပန္အိပ္ေပ်ာ္သြားပါလိမ့္မယ္။

Night terror ကေတာ့ ပိုဆိုးပါတယ္။ ကေလးဟာ သတိမရွိေတာ့တဲ့ အေျခအေနျဖစ္ေနတာပါ။ သူျဖစ္ေနတာကို သူမသိဘူး၊ ပတ္ဝန္းက်င္မွာ ဘယ္သူေရာက္ေနတယ္ သူ႔ကိုဘာေတြေျပာေနတယ္ဆိုတာ သူဘာမွမသိပါဘူး။ မ်က္လံုးကပြင့္ေနေပမယ့္ သူႏိုးမေနပါဘူး။ အိပ္မက္ဆိုးမက္တာဆိုရင္ မနက္မိုးလင္းတဲ့အခါ ကေလးက အကုန္မွတ္မိ ျပန္ေျပာတတ္ေပမယ့္ night terror ျဖစ္ခဲ့တဲ့ကေလးဟာ မနက္မိုးလင္းရင္ ဘာဆိုဘာမွ မမွတ္မိေနတာကို ေတြ႕ရလိမ့္မယ္။

ကေလးတေယာက္ night terror ရေနၿပီဆိုရင္ မိဘလုပ္သူက သိဖို႔ အရမ္းအေရးႀကီးပါတယ္။ ကေလးကို ေခ်ာ့ဖို႔ ႏွစ္သိမ့္ဖို႔ စကားအမ်ားႀကီးေျပာဖို႔ ႀကိဳးစားမယ့္အစား သူကိုယ္သူ မထိခိုက္မိေအာင္နဲ႔ ကိုယ့္ကို မထိခိုက္ေအာင္ ကာကြယ္ဖို႔ အေ႐းျကီးပါတယ္။ ကေလးက ႏိုးမေန၊ သတိကပ္မေနတဲ့အတြက္ သူ႔ကိုယ္သူထိခိုက္နာက်င္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္သလို ကိုယ္ကေခ်ာ့ဖို႔ ဖက္ထားဖို႔ လုပ္တဲ့အခါမွာ ကိုယ့္ကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္႐ိုက္တာ ကန္တာေတြ လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီအခါ ကိုယ္လည္း ေဒါသထြက္ၿပီး ကေလးကို ဆူတာ ႐ိုက္မိတာေတြ ျဖစ္ကုန္ႏိုင္ပါတယ္။ လံုးဝအက်ိဳးမရွိပါ။ ကေလးကို ဆူဖို႔ သင္ေပးဖို႔ အက်ိဳးအေၾကာင္း ရွင္းျပဖို႔ လံုးဝမႀကိဳးစားပါနဲ႔။ သူဘာမွမသိပါဘူး။ Night terror ဟာ တခါတေလ နာရီဝက္တနာရီထိ ျကာတတ္ပါတယ္။ အေၾကာင္းမသိတဲ့အခါ မိသားစုၾကားမွာ စိတ္ပင္ပန္း စိတ္ပ်က္စရာေတြ အမ်ားႀကီး ဖန္တီးႏိုင္တဲ့ ျပႆနာတခုေပါ့။

Night terror ျဖစ္တဲ့အခ်ိန္ဟာ မ်ားေသာအားျဖင့္ စအိပ္ေပ်ာ္ၿပီး မိနစ္ကိုးဆယ္ (တနာရီခြဲ) ေလာက္အၾကာမွာ ျဖစ္ေလ့ရွိတယ္။ ကေလးဟာ အရမ္းေၾကာက္ေနမယ္၊ ဒါမွမဟုတ္ အရမ္းငိုၿပီး ဂ်ီက်မယ္၊ ဘယ္လိုမွေခ်ာ့လို႔မရဘူး၊ သတိဝင္ေအာင္ နႈိးလို႔မရဘူးဆိုရင္ ဘာမွဆက္မလုပ္ပါနဲ႔။ သူ႔ဘာသာအရွိန္ကုန္ၿပီး ျပန္အိပ္ေပ်ာ္သြားတဲ့အထိသာ ထိုင္ေစာင့္ေနလိုက္ပါ။ ေခ်ာ့ဖို႔ႀကိဳးစားေလ ပိုဆိုးေလျဖစ္တတ္ပါတယ္။ သူအႏၲရာယ္မျဖစ္ေအာင္ ထိခိုက္ဒဏ္ရာမရေအာင္သာ ေဘးက ထိန္းေပးေနဖို႔ လိုပါတယ္။

ဘာေၾကာင့္ night terror ျဖစ္ရသလဲဆိုတာေတာ့ တိတိက်က်မသိၾကပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ထင္ၾကတာက ေန႔ဘက္မွာ ကေလးဟာ စိတ္ဖိစီးတာၾကံဳရတဲ့အခါ၊ သူမလုပ္ခ်င္တာကို အတင္းလုပ္ခိုင္းလို႔ စိတ္ပင္ပန္းေဒါသထြက္တဲ့အခါ၊ အိပ္ေရးမဝတဲ့အခါ၊ ကာဖိန္းအမ်ားႀကီးေသာက္တဲ့အခါ (ဥပမာ လက္ဖက္ရည္ ေကာ္ဖီ အခ်ိဳရည္ဗူးေတြ)၊မိသားစုထဲမွာ အိပ္တာနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ေရာဂါရွိတဲ့အခါ (ဥပမာ အိပ္ရင္းလမ္းထေလွ်ာက္တာမ်ိဳး) ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

ကိုယ့္ကေလးက ခဏခဏ night terror ရတတ္တယ္ဆိုရင္ သူ႔ကို scheduled awakening ဆိုတာ လုပ္ေပးလို႔ရပါတယ္။ အဲဒါဘာလဲဆိုေတာ့ သူဘယ္အခ်ိန္ထေအာ္တတ္သလဲဆိုတာသိရင္ အဲဒီအခ်ိန္မတိုင္ခင္ ဆယ္မိနစ္ေလာက္ ႀကိဳၿပီး နႈိးလိုက္ဖို႔ပါ။ လူေတြရဲ႕ အိပ္ခ်ိန္ဟာ တညလံုး စက္ဝန္းအေနနဲ႔ လည္ပတ္ေနတာပါ။ အဲဒါကို အိပ္ျခင္းစက္ဝန္း (sleep cycles) လို႔ေခၚတယ္။ စာသင္ေနတာမဟုတ္လို႔ အက်ယ္မေျပာေတာ့ဘူး။ Night terror ဟာ sleep cycle ရဲ႕ စက္ဝန္းတခုမွာ အျဖစ္မ်ားတယ္။ သူ႔ကိုနိႈးလိုက္ျခင္းအားျဖင့္ သူ႔ရဲ႕ sleep cycles ကို ေျပာင္းလိုက္သလိုျဖစ္ၿပီး night terror ကို ကာကြယ္ရာေရာက္တယ္လို႔ ယူဆၾကတယ္။

အဓိကေျပာခ်င္တာကေတာ့ ကေလးတေယာက္ အိပ္မက္ဆိုးမက္ၿပီး ေယာင္တာမဟုတ္ဘဲ ထိတ္လန္႔တုန္လႈပ္တဲ့ night terror ဆိုတာျဖစ္ေနေၾကာင္းကို သိဖို႔နဲ႔ ဘယ္လိုကိုင္တြယ္ရသလဲသိဖို႔ လိုပါတယ္။ အဲဒီလို မသိရင္ မိဘေတြေရာ ကေလးေရာ ေျခကုန္လက္ပန္းက်၊ ေဒါသထြက္ၿပီး မလိုလားအပ္တဲ့ ျပႆနာေတြ ေနာက္ဆက္တြဲျဖစ္လာမယ္။ ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ၿပီး ေဒါသထြက္ေနတဲ့ မိဘဟာလည္း ကေလးအေပၚမွာ ပံုမွန္စိတ္သေဘာမရွိေတာ့ဘဲ စိတ္တိုစိတ္မရွည္အထင္လြဲတာေတြျဖစ္လာၿပီး ကေလးပိုဒုကၡေရာက္ပါလိမ့္မယ္။