ကေလးတို႔အတြက္ပံုျပင္ (၆၈) – အဂၤလိပ္စာသမိုင္း (၂)

ကေလးတို႔အတြက္ပံုျပင္ (၆၈) – အဂၤလိပ္စာသမိုင္း (၂)

ကေလးတို႔ေရ …

မေန႔ကေဆာင္းပါးထဲမွာ ‘အဂၤလိပ္စာထဲကိုေရာေႏွာစိမ့္ဝင္လာတဲ့ႏိုင္ငံျခားစာလံုးေတြအမ်ားႀကီးရွိတယ္’ ဆိုတာေရးျပခဲ့ပါတယ္။

အရင္တုန္းကခရစ္ယန္ေတြကိုသတ္ျဖတ္ခဲ့တဲ့ေရာမျပည္ဟာေန႔ခ်င္းညခ်င္းလိုခရစ္ယန္တိုင္းျပည္ျဖစ္သြားတဲ့အခါေရာမအုပ္ခ်ဳပ္တဲ့တိုင္းျပည္ေတြကို လည္းသာသနာျပဳေတြလႊတ္ခဲ့တာမဆန္းပါဘူးကြယ္။ သာသနာျပဳဘုန္းၾကီးေတြကအဂၤလန္ကိုသူတို႔နဲ႔အတူလက္တင္ဘာသာယူလာၾကပါတယ္။ လက္တင္ဘာသာဟာစာေပဘာသာျဖစ္ပါတယ္။ အထက္တန္းလႊာေတြနဲ႔ပညာတတ္ေတြသာေျပာႏိုင္ေရးႏိုင္ပါတယ္။ လက္တင္နဲ႔အတူအီတလီကသာမန္စကားေတြလည္းေရာမသားေတြနဲ႔ပါလာၾကပါတယ္။ Vikings ေတြ၊ ျပင္သစ္ေတြကလည္းသူတို႔စကားေတြယူလာၾကပါတယ္။ အဲဒီအျပင္ကိုအိမ္နီးနားခ်င္းေတြျဖစ္တဲ့စပိန္တို႔၊ ရတ္ရွားတို႔၊ ဂရိ(စ္) တို႔ရဲ႕စကားေတြကလည္းဝင္လာၾကျပန္ပါတယ္။ အဂၤလိပ္စာမွာေရွးအဂၤလိပ္စကားအေဟာင္းႀကီးက ၃၃% အထိပါဝင္ေနၿပီးက်န္တာေတြကျဖည့္စြက္ထားတာလို႔ဆိုပါတယ္။

ဘရစ္တိန္ႏိုင္ငံမွာ ေရာမအင္ပါယာၿပိဳကြဲသြားေတာ့ AD 450 ခန္႔မွာဂ်ာမဏီျပည္ကလူေတြအမ်ားအျပားဝင္ေရာက္ေနထိုင္ခဲ့ပါတယ္။ သူတို႔ဟာ Angles, Saxons, Jutes လူမ်ိဳးႏြယ္ေတြျဖစ္ပါတယ္။ Angles နဲ႔ Saxons လူမ်ိဳးကအမ်ားဆံုးပါဘဲ။ Angles ေတြကိုလက္တင္လို ‘အင္ဂလီ’ လို႔ေခၚပါတယ္။ သူတို႔ေနတဲ့တိုင္းျပည္ကလည္း ‘အဂၤလန္’ ျဖစ္လာတာေပါ့ကြယ္။ သူတို႔ရဲ႕စကား Anglo-Saxon ကေရွးေဟာင္းအဂၤလိပ္စကား Old English ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။

ဥပမာတစ္ခုျပရယင္ေခတ္သစ္အဂၤလိပ္စာမွာ ‘လမ္း (road)’ ဟာေရွးေဟာင္းအဂၤလိပ္စကား Old English မွာ ‘ျမင္းစီး (ride)’ ျဖစ္ပါတယ္။ ေခတ္သစ္အဂၤလိပ္စာလံုးေတြအကုန္ကေရွးေဟာင္းအဂၤလိပ္စကားေတြကလာတာလို႔မထင္နဲ႔ေနာ္။ အဲဒီအရင္မွာလက္တင္ဘာသာကရွိႏွင့္ၿပီးပါၿပီ။ ဥပမာလက္တင္ candela ကေရွးေဟာင္းအဂၤလိပ္စကား candel ျဖစ္လာၿပီးေခတ္သစ္အဂၤလိပ္စာလံုးမွာ candle (ဖေယာင္းတိုင္) ျဖစ္လာပါတယ္။ တခါတေလလက္တင္ဘာသာကမယူဘဲေရွးေဟာင္းအဂၤလိပ္စကားလံုးႏွစ္လံုးပူးၿပီးစကားလံုးအသစ္ျဖစ္လာတတ္ပါေသးတယ္။

AD 700 ကုန္ခါနီးမွာ Vikings ေတြဝင္လာၿပီးဘရစ္တိန္ႏိုင္ငံဟာဒဲ(န္)မာ့(က္) ဘုရင္အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာရွိခဲ့ပါတယ္။ Viking စကားတစ္ခ်ိဳ႕ ဟာ Anglo-Saxon စကားတခ်ိဳ႕နဲ႔ထပ္တူပါဘဲ။ Father, mother, husband, wife, summer, winter စည္ျဖင့္ပါ။ Viking စကားတစ္ခ်ိဳ႕ကအဂၤလိပ္စကားျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ Skirt, skill, window, leg, gasp, birth, glitter, egg, they, them, their စတဲ့စကားေတြဟာ Viking စကားေတြပါ။ Viking ေတြဟာကဗ်ာစပ္လည္းေတာ္ၾကပါတယ္။ သူတို႔ျပန္ေျပာျပခ်င္တဲ့ဇတ္လမ္းေတြကိုကဗ်ာအရွည္ႀကီးေတြအျဖစ္အလြတ္က်က္ၿပီးျပန္ေျပာႏိုင္ၾကပါတယ္။ အဲဒီေခတ္ကစာအုပ္မရွိေသးေတာ့မေမ့ေအာင္ကဗ်ာလုပ္ၿပီးအလြတ္က်က္ထားခဲ့ၾကရပါတယ္။

ဒါဟာေရွးကအဂၤလိပ္စကားသမိုင္းပါ။

Battle of Hastings တိုက္ပြဲနဲ႔ 1066 မွာျပင္သစ္ေတြကအဂၤလန္ကိုသိမ္းပိုက္လိုက္ေတာ့အရင္ကအဂၤလန္႐ံုးသံုးလက္တင္ဘာသာကိုျပင္သစ္ဘာ သာနဲ႔အစားထိုးေတာ့တာပါဘဲ။ ဒါေပမဲ့အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္း၊ အထက္တန္းလႊာနဲ႔ဘာသာေရးပိုင္းမွာဘဲရွိပါေသးတယ္။ အစားထိုးခဲ့ေပမဲ့ျပင္သစ္ဘာသာနဲ႔ေရွးအဂၤလိပ္ဘာသာကအတူယွဥ္တြဲေနခဲ့ၾကပါတယ္။

AD 1200 ဦးပိုင္းမွာအဂၤလိပ္ေတြကျပင္သစ္ေျမာက္ပိုင္းကိုဝင္သိမ္းေတာ့အဂၤလန္မွာက်န္ေနတဲ့ျပင္သစ္ေတြအဂၤလိပ္လိုစသင္လာရပါတယ္။ ရံုးသံုးစာကလည္းျပင္သစ္ကေနအဂၤလိပ္စာျဖစ္လာပါတယ္။ AD 1100- 1500 ထိကာလကို ‘အလည္ေခတ္အဂၤလိပ္စာ’ လို႔ေခၚပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာနယ္သာလယ္(န္ဒ္) (ဒတ္ခ်္) စာလံုးသစ္ေတြဝင္လာခဲ့ပါတယ္။

‘ေခတ္သစ္အဂၤလိပ္စာ’ ကေတာ့ AD 1500 ေနာက္ပိုင္းေပၚလာတဲ့စာပါ။ AD 1477 မွာပံုႏွိပ္စက္ေပၚလာခဲ့ပါတယ္။ ၁၃ဝဝ ခုႏွစ္ေတြထဲကဘဲအဂၤလိပ္စာကိုျပန္ျပင္၊ ျပန္ညွိဘို႔လိုၿပီဆိုတာသိခဲ့ၾကေပမဲ့ပံုႏွိပ္စက္ေပၚလာမွဘဲလုပ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ AD 1500 နဲ႔ 1700 ၾကားမွာလည္းစာလံုးတစ္ေသာင္းေက်ာ္ထြင္ခဲ့ပါတယ္။ ျပင္သစ္စာနဲ႔အဂၤလိပ္စာေတြကသံုးရတာအဆင္မေျပလို႔လက္တင္ဘာသာနဲ႔ဂရိ(ခ္)ဘာသာေတြထဲကေနဆြဲယူၿပီးေခ်ာေမြ႔ေအာင္လုပ္ခဲ့တာပါဘဲ။

အေမရိကန္ႏိုင္ငံဟာတစ္ခ်ိန္ကအဂၤလိပ္လက္ေအာက္ခံျဖစ္ခဲ့တယ္ဆိုတာကေလးတို႔သိလားကြယ္။ သမုဒၵရာျခားၿပီးေရာက္ေနတဲ့အဂၤလိပ္လူမ်ိဳးေတြအဖို႔သူတို႔မရင္းႏွီးတဲ့တိရစၦာန္၊ အပင္၊ အစားအေသာက္ေတြေခၚဘို႔အခက္ႀကံဳရေတာ့တာပါဘဲ။ တစ္ခ်ိဳ႕စာလံုးေတြကိုဌာေနတိုင္းရင္းသား (Red Indians) ေတြဆီကယူခဲ့ၿပီးအမ်ားစုကိုေတာ့ထြင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဥပမာကန္စြန္းဥကို Sweet potato လို႔နာမယ္ေပးတာမ်ိဳးပါ။

အေမရိကန္ေတြဟာအဂၤလန္လက္ေအာက္ကလြတ္လပ္ခ်င္တဲ့စိတ္ေတြေၾကာင့္အဂၤလိပ္စာလံုးေတြကိုလည္းျပင္ေရးခဲ့ၾကပါတယ္။ ဥပမာ Musick ကေန music ၊ labour ကေန lobor ၊ စသည္ျဖင့္ပါ။

Boston Tea Party ကေနစခဲ့တဲ့အာခံမႈကေနေနာက္ဆံုးမွာလြတ္လပ္ေရးခဲ့ပါတယ္။ လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ေတာ့လည္းအဂၤလိပ္စကားလံုးအသံထြက္ေတြကိုေရာ၊ စာလံုးေပါင္းေတြကိုေရာျပန္ျပင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ‘ျပင္’ တာထက္ ‘ေျပာင္း’ တာလို႔ေျပာယင္ပိုမွန္ပါမယ္ကေလးတို႔ေရ။ အဂၤလိပ္ကခရမ္းခ်ဥ္သီး ‘တိုမားတိုး’ (Tomato) ဆို၊ အေမရိကန္က ‘တေမးတိုး’ လို႔အသံထြက္ပါတယ္။ အဂၤလိပ္က ‘အခြင့္အေရး’ ‘ခ်ား(န္႔စ္)’ (Chance) ကိုအေမရိကန္က ‘ခ်ဲ(န္႔စ္)’ လို႔ဆိုပါတယ္။ Half ကို Helf လို႔အသံထြက္ေသးသကြဲ႔။ အဂၤလိပ္က car ဆိုအေမရိကန္က automobile (ေအာ္တမဘီးလ္) လို႔ေခၚၾကေရးၾကပါတယ္။ သူတို႔ျပင္ခဲ့တဲ့စာလံုးေတြေနာက္အမ်ားႀကီးရွိပါေသးတယ္ကြယ္။

၁၉၆ဝ ခုႏွစ္ပိုင္းေတြမွာထြင္ခဲ့တဲ့အေမရိကန္စကားအသစ္ေတြဟာဒီေန႔တစ္ကမၻာလံုးကလက္ခံထားရပါၿပီ။ ဥပမာ Coffee နဲ႔ Tea ကို ေပါင္းၿပီး Cafeteria, Walk နဲ႔ Marathon ကိုေပါင္းၿပီး Walkathon စသည္ျဖင့္ထြင္လာတာအမ်ားႀကီးပါဘဲ။ အခုဆိုယင္တစ္ကမၻာလံုးက Labour လို႔မေရးၾကေတာ့ဘဲ Labor လို႔ဘဲေရးလာၾကပါၿပီ။ Parlour – parlor, harbour – harbor စသည္ျဖင့္ေပါ့ကြယ္။

အေမရိကန္အဂၤလိပ္စာလံုးေတြကအဂၤလန္ကအဂၤလိပ္စာလံုးေတြကိုျပန္ျပင္လာယံုမကဘဲအဂၤလိပ္ကအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့တိုင္းျပည္ေတြကဌာေနစကားလံုးေတြကလည္းအဂၤလိပ္ဒစ္ရွင္နရီထဲဝင္ေနရာယူေနၾကပါၿပီ။ ဥပမာကုလားစကား ‘ပန္႔(ခ်္)’ ဆိုတာ ‘ပန္ခ်ာ= ပဥၥ= ငါးခု’ လို႔ေျပာတာပါ။ ဒါေပမဲ့အဲဒီစာလံုးကအခု ‘သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္’ ျဖစ္ေနပါၿပီ။ ‘ဘဇား(ရ္)’ ဆိုတာေစ်း။ ဒါေပမဲ့ ‘အူေၾကာင္ေၾကာင္ႏိုင္လြန္းတယ္’ ဆိုတဲ့အဓိပၸါယ္ထြက္ေနပါၿပီ။ Jungle, pajama, swastika, bungalow, dinghy, shampoo ဆိုတာေတြကလည္းကုလားစကားလံုးေတြပါဘဲကြယ္။

ေနာက္အတြင္းသိဇတ္လမ္းေလးတစ္ခုေျပာျပမယ္ေနာ္။ ေအာ္စထေရးလ်ားကိုအဂၤလိပ္ေတြရွာေဖြေတြ႔ရွိၿပီးအဂၤလိပ္ကိုလိုနီလုပ္ခဲ့ေတာ့အဲဒီမွာေနဘို႔နဲ႔အလုပ္လုပ္ဘို႔လူလိုလာတာေပါ့ကြယ္။ အဲဒီေတာ့အဂၤလိပ္ေထာင္ေတြထဲကအက်ဥ္းသားေတြကိုေအာ္စထေရးလ်ားကိုတစ္ကၽြန္းပို႔ခဲ့ၾကပါတယ္။ စားစရာမရွိလို႔ေပါင္မံု႔ေလးတစ္လံုးခိုးမိယင္ေတာင္တစ္ကၽြန္းအပို႔ခံရတဲ့ကာလေပါ့ကြယ္။ ေနာက္ေအာ္စထေရးလ်ားကတိုင္းျပည္ႀကီးတစ္ခုျဖစ္လာတဲ့အခါသူတို႔ကိုယ္ပိုင္စကားလံုးေတြထြင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ Dunny = ေရအိမ္၊ Shiela = အမ်ိဳးသမီး၊ Fair Dinkum = True စသည္ျဖင့္ေပါ့ကြယ္။ အဲဒီစာလံုးေတြေရးထားတဲ့စာအုပ္တစ္အုပ္ဦးဆီမွာရွိပါတယ္။ ခုေအာ္စထေရးလ်ားကိုလူသစ္ေတြအရမ္းဝင္လာၾကလို႔ဒီစကားလံုးေတြကိုေျပာသူအရမ္းနည္းလာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့တစ္ခ်ိဳ႕စာလံုးေတြကအမိယူေကကိုျပန္ေရာက္သြားပါေသးတယ္။

လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္း ၄၅ဝဝ ေက်ာ္ေလာက္ကစခဲ့တဲ့ Indo-European ေရွး Germanic စကားႀကီးကေနအဂၤလိပ္စာေမြးဖြါးလာၿပီးအဆင့္ဆင့္ေျပာင္းလာခဲ့တာ “ဒီေန႔မွာပိုေတာင္အရွိန္ျမန္ေနပါေသးတယ္” လို႔ေျပာယင္ရပါတယ္။ တစ္ျပည္တစ္ရြာကိုေျပာင္းေရႊ႕ေနထိုင္ခဲ့ၾကတဲ့လူေတြဟာစကားလံုးမရွိတဲ့အခက္အခဲနဲ႔ႀကံဳရယင္ျပသနာကိုေျဖရွင္းဘို႔စကားလံုးသစ္ရွာေဖြျပဳလုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီေခတ္ကလူသားေတြလည္းေရွးေခတ္လူသားေတြနဲ႔မကြာပါဘူး။

ဥပမာေလယာဥ္ေတြေပၚလာေတာ့ runway, aeronautics, astronaut, supersonic, စသည္ျဖင့္စာလံုးသစ္ေတြဖန္တီးခဲ့ၾကပါတယ္။ ကြန္ျပဴ တာေတြေပၚလာျပန္ေတာ့ Hardware, software, keyboard, modem, bandwidth, debug, defrag, edutainment, infotainment စာလံုးေတြေပၚလာၿပီး Internet ေပၚလာေတာ့ Broadband, cyberspace, download, emoticon, hyperlink စတဲ့စကားလံုးေတြေပၚလာပါတယ္။ YouTube နဲ႔ FaceBook ကိုေတာ့ကေလးတို႔ကိုအထူးရွင္းျပဘို႔လိုမယ္မထင္ပါဘူး။ အခုအခါ Google ဆိုတဲ့စကားက ဒစ္ရွင္နရီထဲမွာ ‘အင္တာနက္ေပၚတြင္ Google search engine ကိုသံုး၍သတင္းအခ်က္အလက္ရွာေဖြျခင္း’ ဆိုတဲ့အဓိပၸါယ္ကတရားဝင္ေနရာယူထားပါတယ္ကြယ္။

ကေလးတို႔ေျပာေန၊ ေရးေနတဲ့အဂၤလိပ္စာနဲ႔စကားတို႔ျဖတ္သန္းလာခဲ့ရတဲ့ခရီးဘယ္ေလာက္ရွည္တယ္ဆိုတာသိၿပီေနာ္။ အဂၤလိပ္စာတင္မကပါဘူး၊ ျမန္မာစာေပလည္းသက္တန္းကမနည္းခဲ့ပါဘူး။

ေနာက္ဆံုးအေနနဲ႔ေရးျပခ်င္တာက ‘စာေပမတတ္တဲ့လူဟာပါးစပ္ရွိရက္နဲ႔စကားမေျပာတတ္တဲ့လူ’ ဆိုတာမေမ့ဘို႔မွာခ်င္ပါတယ္။
ကေလးတို႔လိမၼာေရးျခားရွိၿပီးပညာဗဟုသုတၾကြယ္ဝတဲ့မိေကာင္းဖခင္သားသမီးေတြျဖစ္ၾကပါေစကြယ္။

ကေလးတို႔ကိုခ်စ္တဲ့၊
ဦးဦး