မာလာလာယူဆက္(ဖ္)ဇာအီ
မာလာလာယူဆက္(ဖ္)ဇာအီ
ကေလးတို႔ေရ …
ဒီေန႔ေျပာျပမဲ့ပံုျပင္ကို ကေလးတို႔သိၿပီးသားျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္ကြယ္။ ဒီေန႔ပံုျပင္ထဲကကေလးမေလးရဲ႕နာမယ္ကိုကမၻာမွာမၾကားဘူးသူမရွိႏိုင္ပါဘူး။ သူ႔နာမယ္က မာလာလာယူဆက္(ဖ္)ဇာအီ လို႔ေခၚပါတယ္။ သူ႔အေၾကာင္းေတြကရွည္လြန္းမ်ားလြန္းလို႔အတိုခ်ံဳးၿပီးေျပာျပေတာ့မယ္ေနာ္။
မာလာလာဆိုတဲ့ကေလးမေလးကို ၁၉၉၇ ခုႏွစ္ ဂ်ဴလိုင္လ ၁၂ ရက္ေန႔၊ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံအေနာက္ေျမာက္ပိုင္းမွာေမြးဖြါးခဲ့ပါတယ္ကြယ္။ သူ႔ေအာက္မွာေမာင္ေလးႏွစ္ေယာက္ရွိပါတယ္။ မာလာလာ ရဲ႕ဖခင္ဟာပညာတတ္တဲ့လူတစ္ဦးျဖစ္ၿပီး၊ ကိုယ္ပိုင္ေက်ာင္းအနည္းငယ္ဖြင့္ထားသူလည္းျဖစ္၊ ကေလးသူငယ္တိုင္းပညာသင္ယူခြင့္နဲ႔စာေပတတ္ေျမာက္မႈအဆင့္အတန္းျမင့္ေရးတို႔မွာစိတ္အားထက္သန္စြာလႈပ္ရွားသူတစ္ဦးလည္းျဖစ္ပါတယ္။
မာလာလာေလးဟာငယ္စဥ္ထဲကအဂၤလိပ္စာအပါအ၀င္ဘာသာစကားသံုးခုကိုကၽြမ္းက်င္ခဲ့ပါတယ္။
သူမဟာငယ္ငယ္ေလးထဲကညမိုးခ်ဳပ္တဲ့အထိသူ႔အေဖနဲ႔ထိုင္ၿပီးႏိုင္ငံေရးအေၾကာင္းေတြေျပာေလ့ရွိတယ္တဲ့ကေလးတို႔ေရ။ မာလာလာ့အေဖဟာ “ဟဲ့ေကာင္မေလး၊ နာရီၾကည့္စမ္း။ သြားအိပ္ပါေတာ့လား” လို႔တစ္ခါမွမေျပာခဲ့ဘူးထင္တယ္ေနာ္။ ဒါေၾကာင့္မာလာလာေလးဟာ အသက္ ၉ ႏွစ္အ႐ြြယ္မွာထဲကႏိုင္ငံေရးစကားေတြစေဆြးေႏြးလာခဲ့တယ္တဲ့။
ဒီေနရာမွာကေလးတို႔နားလည္ေအာင္ကာလယႏၱယားႀကီးစီးၿပီး ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္က ပါကစၥတန္အဲ ဒီေဒသကိုသြားၾကရေအာင္။ ကေလးတို႔ေတြ႕ရမွာကအဲဒီေနရာကို ‘တာလီဘန္’ လို႔ေခၚတဲ့အစၥလမ္ဘာသာ၀င္အစြန္းေရာက္အဖြဲ႔ေတြကေသနတ္ကိုင္ႀကီးစိုးေနတာဘဲျဖစ္ပါတယ္။ တာလီဘန္ေတြအုပ္ခ်ဳပ္ေနၾကၿပီးသူတို႔ကိုအာခံတဲ့လူဆိုတစ္မိသားစုလံုးသတ္ျဖတ္ပစ္တတ္တဲ့အခ်ိန္ပါဘဲကြယ္။ လူေတြအားလံုးဟာ တာလီဘန္တို႔ကိုေၾကာက္ေနရ၊ က်ီးလန္႔စာစားေနရတဲ့အခ်ိန္ပါဘဲ။
ကေလးတို႔ေနာက္ထပ္သိထားရမွာတစ္ခုကဒီေဒသနဲ႔ဒီအခ်ိန္ဟာ “မိန္းခေလးေတြပညာ တတ္ဘို႔မလိုဘူး” လို႔အမ်ားတစ္ကာကလက္ခံယူဆေနတဲ့အခ်ိန္ပါဘဲ။
ကေလးတို႔ကိုႀကိဳေျပာထားခ်င္တာတစ္ခုကအဲဒီဥပေဒဟာအဲဒီေဒသကလူနည္းစုတာလီဘန္တို႔ ရဲ႕ဥပေဒသာျဖစ္ၿပီးတစ္ကမၻာလံုးမွာရွိတဲ့အစၥလမ္ဘာသာ၀င္တိုင္းလက္ခံတဲ့ဥပေဒမဟုတ္ဘူး ဆိုတာပါဘဲကြယ္။
အဲဒီတာလီဘန္တို႔ရဲ႕တင္းၾကပ္လွတဲ့ဥပေဒတစ္ခုကအမ်ိဳးသမီးေတြကိုျပင္းထန္စြာႏွိမ္ထားျခင္းဘဲျဖစ္ပါတယ္။ မိန္းကေလးေတြေက်ာင္းေနခြင့္အပိတ္ခံရတာပါဘဲကြယ္။ ေယာကၤ်ားေလးေတြဘဲေက်ာင္းေနခြင့္ရွိပါတယ္။ မာလာလာေလးရဲ႕ဖခင္ကိုယ္တိုင္ကလည္းအစၥလမ္ဘာသာ၀င္ျဖစ္ေပမဲ့တာလီဘန္တို႔ရဲ႕ဥပေဒကိုလက္မခံခဲ့ပါဘူး။ အေဖ့သမီးၿပီၿပီ မာလာလာေလးလည္းငယ္စဥ္ထဲကမတရားမႈကိုလက္မခံခဲ့ပါဘူး။ ‘ေတာက္မဲ့မီးခဲတစ္ရဲရဲ’ ဆိုတာလိုသူ႔အသက္ ၁၁ ႏွစ္အရြယ္မွာအင္တာနက္ေပၚတက္ၿပီး မာလာလာေလးဟာေဆာင္းပါးတစ္ေစာင္ေရးခဲ့ပါတယ္။ တာလီဘန္ေတြအေၾကာင္းနဲ႔မိန္းခေလးေတြပညာသင္ၾကားခြင့္အေၾကာင္း ေတြေပါ့ကြယ္။
အဲဒါအၿပီးသိတ္မၾကာခင္မွာအေမရိကန္ကသတင္းစာႀကီးတစ္ေစာင္ကမာလာလာေလးကိုယ္တိုင္ပါတဲ့ “Class Dismissed” အမည္နဲ႔ video ေဆာင္းပါးတစ္ခု႐ိုက္ထုတ္လႊင့္ခဲ့လို႔ကမၻာအႏွ႔ံ TV ၊ သတင္းစာ၊ နဲ႔မဂၢဇင္းေတြမွာပါလာပါတယ္။ ေတာင္အာဖရိက ကၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏိုဘဲလ္ဆုရွင္ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဒယ္စမင္တူးတူး ကလည္း ‘အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ကမၻာ႔ခေလးၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆု’ အတြက္ေထာက္ခံတိုက္တြန္းသြားပါတယ္ကြယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ မာလာလာေလးဟာလူသိမ်ားလာပါတယ္။ သူဟာမိန္းခေလးငယ္ေလးျဖစ္ေပမဲ့ တာလီဘန္တို႔အတြက္ေတာ့ေၾကာက္စရာဘီလူႀကီးတစ္ေကာင္ျဖစ္ေနတာေပါ့ကြယ္။ ဒါေၾကာင့္ ‘မာလာလာကိုသတ္မယ္’ ဆိုတ ဲ့ၿခိမ္းေခ်ာက္သံေတြလႊင့္ထားသတဲ့။ မာလာလာကေတာ့တာလီဘန္ေတြကိုမေၾကာက္ဘဲေက်ာင္းဆက္တက္ေနခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ မာလာလာေလး ၁၄ ႏွစ္ဘဲရွိပါေသးတယ္။
၂၀၁၂ ေအာက္တိုဘာလ ၉ ရက္ေန႔မွာ မာလာလာဟာေက်ာင္းကေနေက်ာင္းကားနဲ႔အိမ္ျပန္အလား၊ ကားထဲမွာ မာလာလာဟာသူ႔သူ ငယ္ခ်င္းနဲ႔အတူေက်ာင္းစာေတြအေၾကာင္းေျပာေနၾကပါတယ္ကြယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာလက္နက္ကိုင္တာလီဘန္ႏွစ္ဦးက ကားကိုတားၿပီး “မာလာလာ ဆိုတာဘယ္သူလဲ” လို႔ေမးေတာ့သူ႔သူငယ္ခ်င္းေတြထဲကတစ္ခ်ိဳ႕က မာလာလာ ကိုဝိုင္းလွည့္ၾကည့္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ေသနတ္သမားဟာမာလာလာဘယ္သူဆိုတာသိသြားလို႔သူ႔လက္ထဲကပစၥတိုေသနတ္နဲ႔ေလးခ်က္ပစ္ခဲ့တာေၾကာင့္ေက်ာင္းသူတစ္ခ်ိဳ႕ဒါဏ္ရာရခဲ့ပါတယ္။ တစ္ခ်က္ကမာလာလာရဲ႕ဦးေခါင္းကိုထိမွန္ခဲ့ပါတယ္။ ကားသမားကကားကိုတစ္အားေမာင္းေျပးခဲ့ပါတယ္။
မာလာလာေလးေသနတ္ပစ္ခံရတဲ့အခ်ိန္မွာသူ႔အသက္ဟာ ၁၄ ႏွစ္ဘဲရွိပါေသးတယ္။ ဒီသတင္းဟာတစ္ရက္အတြင္းမွာဘဲတစ္ကမၻာလံုးကိုပ်ံ႕ႏွံ႔သြားပါတယ္။ မာလာလာကိုခ႐ိုင္ၿမိဳ႕ေတာ္ရဲ႕ေဆး႐ံုႀကီးကိုေလယာဥ္နဲ ႔ေခၚေဆာင္ကုသေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ ေအာက္တိုဘာလ ၁၁ ရက္ေန႔မွာပါကစၥတန္ေနာက္ၿမိဳ႕ႀကီးတစ္ခုရဲ႕စစ္ေဆး႐ံုႀကီးတစ္ခုကိုေျပာင္းေရႊ႕ကုသေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ ေအာက္တိုဘာလ ၁၃ ရက္ေန႔မွာလက္ေတြေျခေတြစလႈပ္ရွားစျပဳလာပါတယ္။
မာလာလာေလးကိုကမၻာ့တိုင္းျပည္အသီးသီးကလက္ခံကုသေပးဘို႔ကမ္းလွမ္းခဲ့ၾကပါတယ္။ ေအာက္တိုဘာ ၁၅ ရက္ ေန႔မွာမာလာလာေလးကိုအဂၤလန္ႏိုင္ငံမွာေဆးကုသခံယူဘို႔ေျပာင္းေရႊ႕ေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ သူ႔ကိုတင္လာတဲ့ေလယာဥ္ဟာ UAE က အာဘူဒါဘီၿမိဳ႕မွာေလယာဥ္ဆီ၀င္ျဖည့္ယံုဘဲရပ္ခဲ့ပါတယ္။ “ကုန္က်စားရိတ္ေတြအားလံုးကိုပါကစၥတန္အစိုးရကေပးမယ္” လို႔အဂၤလိပ္အစိုးရကိုေျပာခဲ့ပါတယ္။
အဂၤလန္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေဂၚဒန္ဘေရာင္းကေဆး႐ံုက မာလာလာေလးကိုသြားၾကည့္ ၿပီး “I Am Malala” ဆိုတဲ့လုူမႈေရးလႈံ႔ေဆာ္မႈ campaign တစ္ခုစခဲ့ပါတယ္။ မာလာလာေလးေအာက္တိုဘာ ၁၇ ရက္ေန႔မွာသတိျပန္ရလာၿပီး ဦးေႏွာက္ထိခိုက္ပ်က္စီးမႈလံုး၀မရွိေၾကာင္းေၾကျငာခ်က္ထြက္လာပါတယ္။
မာလာလာရဲ႕ဖခင္က “ပါကစၥတန္ကိုမစြန္႔ခြါဘူး” လို႔ေျပာခဲ့ေပမဲ့သူတို႔မိသားစုကိုသတ္ျဖတ္ဘို႔အားေပးမႈေတြ၊ ၿခိမ္းေခ်ာက္မႈေတြရွိလာျပန္ပါတယ္။ မာလာလာေလးနဲ႔မိသားစုဟာပါကစၥတန္ကိုမျပန္ရဲေတာ့ဘဲအဂၤလန္မွာအေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ မာလာလာဟာအဂၤလန္မွာဘဲေနၿပီးသူ႔ရည္႐ြယ္ခ်က္ေတြအတြက္ကမၻာလွည့္တိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့ပါတယ္။
၂၀၁၃ ခုႏွစ္သူ႔ ၁၆ ႏွစ္ေျမာက္ေမြးေန႔မွာနယူးေယာက္မွာရွိတဲ့ကုလသမဂၢမွာသူမိန္႔ခြန္းေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဒါသူ႔အတြက္ပဌမဆံုးလူထုကိုစကားေျပာျခင္းပါဘဲခေလးတို႔ေရ။ အဲဒီႏွစ္မွာဘဲသူဟာအဂၤလန္ျပည့္ရွင္ဘုရင္မႀကီးရယ္၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုသမၼတရယ္တို႔ကိုေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။ (စကားမစပ္အေမရိကန္သမၼတဟာပဌမဆံုးအႀကိမ္လူမဲသမၼတပါဘဲကေလးတို႔ေရ)
၂၀၁၄ ခုႏွစ္မွာ မာလာလာဟာသူလက္ခံရရွိတဲ့အဂၤလိပ္အလႉေငြေပါင္စတာလင္ ၃၂ဝဝဝ ကို ပါလက္စတိုင္းဂါဇာကမ္း ေျမွာင္မွာေက်ာင္း ၆၅ ေက်ာင္းေဆာက္လုပ္ဘို႔လႉဒါန္းခဲ့ပါတယ္ကြယ္။ အဲဒီႏွစ္မွာဘဲမာလာလာဟာကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏိုဘဲလ္ဆုႀကီးကိုတစ္ျခားဆုရွင္ႀကီးတစ္ဦးနဲ႔ပူးတြဲလက္ခံရရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒီဆုကိုလက္ခံရရွိသူေတြထဲမွာအသက္အငယ္ဆံုးပါဘဲကြယ္။ ရရွိေငြ အေမရိကန္ေဒၚလာတစ္သန္းေက်ာ္ကိုတစ္ေယာက္တစ္၀က္စီခြဲယူရမွာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါအျပင္ဆုရွင္ေတြကိုဂုဏ္ျပဳညစာစားပြဲႀကီးေတြနဲ႔ဧည့္ခံတာေတြလည္းရွိေသးတယ္ဆိုတာကေလးတို႔မေမ့နဲ႔အုန္းေနာ္။
ဒီေနရာမွာကေလးတို႔ကိုၾကားျဖတ္ေမးခ်င္တာရွိပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ကေနဒီၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏိုဘဲလ္ဆုႀကီးတစ္ခုရရွိခဲ့ဘူးတယ္ဆိုတာကေလးတို႔သိၾက ပါသလား။ ဘယ္သူလဲသိလားကြယ္။ အဲဒီႏိုဘဲလ္ဆုရွင္ကေတာ့ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ပါဘဲကေလးတို႔ေရ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အိမ္တြင္းမွာအက်ဥ္းက်ေနစဥ္အခ်ိန္ကရခဲ့တာပါ။
မာလာလာ အသက္ ၁၈ႏွစ္ျပည့္တဲ့ေန႔မွာ လက္ဘႏြန္ကဒုကၡသည္စခန္းတစ္ခုအတြက္ေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းဖြင့္ေပးခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီႏွစ္မွာဘဲ မာလာလာရဲ႕အတၳဳပတၱိ He Named Me Malala ဆိုတာအေမရိကန္မွာထြက္ေပၚလာၿပီးကမၻာအႏွ႔ံ႐ံုတင္ျပသျဖန္႔ခ်ိခဲ့ပါတယ္။
သိတ္မၾကာေသးခင္ကာလကေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ေတာလက္ေက်းရြာေတြကဝ၀ါးအိမ္ကေလးေတြမွာေနၾကတဲ့မိသားစုေတြကိုသြားေတြ႕တုန္းကေဒၚစုနဲ႔လိုက္ပါလာၿပီးၾကမ္းေပၚမွာပံု႔ပုံ႔ေလးထိုင္ေနတဲ့ကမၻာေက်ာ္႐ုပ္ရွင္မင္းသမီးအန္ဂ်လီနာဂ်ိဳလီကိုခေလးတို႔မွတ္မိသလားကြယ္။ သူမဟာကုလသမဂၢဒုကၡသည္ကယ္ဆယ္ေရးဆိုင္ရာသံအမတ္ႀကီးျဖစ္ပါတယ္။ ခေလးရင္း ၃ ေယာက္၊ ေမြးစား ခေလး ၃ ေယာက္နဲ႔တစ္ဖက္ကလည္းေအာင္ျမင္ေက်ာ္ၾကားတဲ့႐ုပ္ရွင္ေတြတစ္ကားၿပီးတစ္ကား႐ိုက္ကူးခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအင္ဂ်လီနာဂ်ိဳလီက မာလာလာ ရဲ႕ ‘မိန္းကေလးမ်ားပညာေရးပရဟိတအဖြဲ႕’ ကိုအေမရိကန္ေဒၚလာ ၂ သိန္းလႉခဲ့ပါတယ္။
မာလာလာေလးကိုလုပ္ႀကံဘို႔က်ိဳးစားခဲ့တဲ့လူေတြအားလံုးနီးနီးကိုျပန္လႊတ္ေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ မာလာလာေလးကေတာ့ “သူ႔ကိုလုပ္ႀကံသူေတြကိုသူအမုန္းမထားပါဘူး။ သူ႔ရင္ထဲမွာေမတၱာတရားဘဲထားပါတယ္။ ဒါမွသူေရွ႕ကိုခရီးဆက္ႏိုင္မွာပါ” လို႔ေျပာခဲ့ပါတယ္။
မာလာေလးကို ဂုဏ္ျပဳခဲ့ၾကသူေတြအမ်ားႀကီးပါဘဲကြယ္။ ရရွိခဲ့တဲ့ဆုေတြ၊ ဘြဲ႕ေတြလည္းမနည္းပါဘူး။ သူ႔အေၾကာင္းေရးျပေနယင္၀တၳဳတစ္အုပ္ျဖစ္သြားႏိုင္ပါတယ္။
ပံုျပင္ေလးကေတာ့ဒါပါဘဲကြယ္။ ကေလးတို႔ဒီပံုျပင္ကေနဘာသင္ခန္းစာေတြရလိုက္ပါသလဲ။ ကေလးတို႔႔ေဖေဖ၊ ေမ ေမ၊ ဖိုးဖိုး၊ ဖြါးဖြါးေတြနဲ႔သာျပန္ ေဆြးေႏြးၾကေပေတာ့ကေလးတို႔ေရ။ မာလာလာေလးဟာသူ႔ေဖေဖနဲ႔ ၉ ႏွစ္ သမီးအ႐ြယ္မွာထဲကႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးႏိုင္ခဲ့တယ္ေနာ္။
ကေလးတို႔လိမၼာေရးျခားရွိၿပီး၊ ပညာတတ္တဲ့၊ အေမွ်ာ္အျမင္ႀကီးတဲ့ ကမၻာ့ေခါင္းေဆာင္ႀကီးေတြျဖစ္လာႏိုင္ၾကပါေစကြယ္။
